Weegee’nin sırrı neydi?

Aynı anda Walker Evans ve Man Ray nasıl olunabilir? Bu Weegee’nin sırrı mıydı? Yoksa sır arabanın bagajındaki telsizde miydi?

Paris’teki Henri Cartier-Bresson Vakfı, daha çok New York’un kenar mahallelerini belgelemesiyle tanınan fotoğrafçı Arthur Fellig, yani Weegee’nin sergisini açtı. Bu sergiyi gezene kadar Weegee’nin (1899-1968); sadece yerde yatan cesetlerin, yangınların, trafik kazalarının veya bir kamyonetin arkasına sıkışmış şanssız insanların fotoğraflarını çeker sanırdım. Bu düşüncem çok da yanlış değil aslında, çünkü bu Amerikalı fotoğrafçı, 1935’ten 1947’ye kadar, on yıldan fazla süre boyunca bu tarz fotoğraflar çekmiş. Özellikler geceleri, olay yerine ulaşan ilk gazeteci olmak için arabasının bagajında daktilo ve büyük flaşlı makineleri bulundurmakta, ayrıca yanındaki polis radyo frekansına bağlı telsizle de olayları dinlemekteydi. Sürekli New York sokaklarında dolaşarak ve basına satabileceği bir sonraki olayı aramayı bir hayat biçimi olarak belirlemiş, bu nedenle arabasında yatmakta, arabasında tıraş olmaktaydı. 1945’te yayımlanan ilk kitabı Naked City’de bu şok edici fotoğraflarla ün kazanıyor ve 20. yüzyıl fotoğrafçıları arasında kendine önemli bir yer ediniyor ve fotoğraflarının arkasına “Weegee” damgası basmakla tanınıyor.

Bu dönemden sonra, fotoğrafçının tarzı tamamen değişiyor. Karanlık alanlarda fotoğraf çekmeyi bırakıyor ve  eğlenceye mekanlarını dolaşmaya başlıyor. Sinema, lunapark, sirk, toplumsal ve kültürel etkinliklerden fotoğraflar üretmeye başlıyor. Daha sonra Hollywood’a yerleşen Weegee, yaklaşık yirmi yıl boyunca kendi deyişiyle “kurgu fotoğraflarını” geliştiriyor. Laboratuvarında çeşitli teknikler kullanarak, ünlülerin ve politikacıların portrelerini kafasına göre değiştiriyor, yorumluyor. Weegee’nin çalışmalarının bu iki farklı dönemi, hem tür hem de estetik açıdan radikal bir değişime işaret ediyor. 

2023 yılında Henri Cartier-Bresson Vakfı’nın direktörü olan Clément Chérout, Weegee’nin yaşadığı durumun fotoğraf tarihi için de önemli bir dönüşüm olduğu düşüncesiyle, bir sergisini yapmayı planlıyor. Bir kişi, aynı anda hem Walker Evans hem de Man Ray nasıl olabilir diye sorguluyor. O dönemin eleştirmenleri ve tarihçileri bu iki dönemi o zamanlarda incelemişler ve  New York dönemine “iyi Weegee” diyorlarken, diğer deneysel çalışmalarını küçümsemişler.

Toplumun Göstergesi:

HCB Vakfındaki Sergi, Weegee’nin bu iki yüzünü birleştirerek estetik tutarlılığını vurgulamayı amaçlamış. Bir arada incelendiğinde, Weegee’nin karanlık iç burkan portreleri bize Amerikan toplumunun bir yüzünü gösteriyor. Clément Chérout’a göre Weegee, 68 kuşağının öncülerinden Guy Debord’un bir ilham kaynağı haline gelmiştir. Debord, fotoğrafçının ölümünden bir yıl önce en önemli eseri olan The Society of the Spectacle’ı yayımlamıştır. 

Weegee’nin sanatını anlamak için biraz geçmişine de bakmakta yarar var.  Ascher Fellig, Amerika Birleşik Devletleri’ne Macaristan’dan göç eden babasının yanına  10 yaşındayken geliyor. Arthur olarak yeniden adlandırılan Fellig, New York’un Lower East Side’daki Yahudi mahallesinde yoksulluk içinde büyüyor. Fotoğrafçı olduktan sonra, geçmişini hiç unutmaz. Weegee’nin fotografik dili, serginin başından  itibaren net bir şekilde okunuyor. İlk salonda kurşunlanmış cesetler, trafik kazaları, yanan binalar var. Diğer salonda ise yoksulların yaşam koşullarını gösteren fotoğraflar. Sıcaktan bunalmış şekilde yangın merdiveninde uyuyan çocuklar, kar fırtınasında atını çekmek zorunda kalan at arabalı satıcı fotoğrafları bazı örneklerdi. Bu görüntüleri, kendi sözleriyle, “acımasız sosyal belgeler” olarak görüyor. Aktivist olmasa da, güçlü bir politik bilince sahip olan Weegee, sol görüşlü gazetelere yaptığı katkıların yanı sıra, fotoğrafı özgürleştirme aracı olarak kullanan New Yorklu fotoğrafçıların, “Photo League” grubunun da bir üyesidir.

Weegee, ele aldığı olay fotoğraflarının altına bazen komik, bazen de ironik metinler de koyduğu gibi, fotoğrafladığı sahnelerde görsel işaretlerle oynamaktadır. Örneğin, “Yangınla mücadele edin!” sözleri yazan bir reklam panosu olan, ancak yanmış bir binanın fotoğrafını çekmeyi önemser. Bu kompozisyona olan hassasiyeti, suç sahnelerini tiyatro sahnelerine dönüştürme yaklaşımı, “Balcony Seats at a Murder” (Cinayeti Balkon Koltuğundan izleyin) gibi başlıklarla ortaya çıkar. 

1955 yılında Hollywood’da çalışmaya başlayan Weegee, oradaki sirklerde gösteri yapan akrobatları, palyaçoları ve dansçıları fotoğrafladığı gibi, sinema salonlarına girip izleyicilerin yüzlerindeki ifadeleri fotoğraflaması gibi ilginç ve bir o kadar da meraklı bir bakış açısına sahiptir. “La Critique” adlı bir fotoğrafta, Bowery gibi New York mahallesindeki sıradan bir kadının yüzü ile Metropolitan Opera’nın galasına giden iki şık kadının siluetlerini karşılaştırır ve mesajını iletmek için de bakışlarını kullanır. Weegee, fotoğraflarına suç sahnelerini, olay mahallilerini fotoğraflarken, aynı zamanda büyük bir merakla hareket eden yayaların görüntülerini eklemiştir. Bu fotoğraflarda kişilerin olayın kendisinden çok, bu olayları izleyenleri gözetlemeye odaklanmış olduğunu görüyoruz. Yazılı basın, o gün de bugün olduğu gibi bu tür olaylara hep büyük bir ilgi göstermiştir.

Karikatür Fotoğraflar:

1940’lı yıllarda, gangsterlerin ve diğer suç sahnelerinin fotoğraflarından sıkılan Weegee, ilgisini tamamen farklı bir dünyaya çevirmiş. Bazı fotoğrafları Amerikan sınıfları arasındaki uçurumu ve kapitalist toplumun bu uçurumu nasıl derinleştirdiğini çok başarılı bir şekilde göstermektedir. Sinema endüstrisi için çalışan Weegee, işlerinin büyük hayranı olan Stanley Kubrick tarafından Strangelove’un (1964, Dr. Strangelove) back stage’ine, kamera arkasını fotoğraflaması için davet edilir. Buradaki çalışmaları sonucunda ünlü “foto-karikatürlerini” geliştirmiştir. Bununla birlikte, ünlülerin portrelerini grotesk hale getirene kadar deforme ederek Hollywood yıldız sistemine meydan okumuş olduğunu da gözden kaçırmamak gerekir. Weegee’nin iki yönünü de ele alan Henri Cartier-Bresson Vakfı, toplumumuzun imajla olan kötü ilişkisi üzerine  de eğilmiş, bu ilişkiye zamanında adeta kâhin gibi yaklaşan  bu büyük fotoğrafçının keskin zekasına saygı duruşunda bulunuyor.

30 Ocak – 19 Mayıs 2004, Henri Cartier-Bresson Vakfı, 79, rue des Archives, 75003 Paris, www.henricartierbresson.org

 

 

Brancusi; modern heykel sanatının babası…

 

BRANCUSİ, Modern Heykelin Babası…

Brancusi, modern heykelin babası olarak kabul edilen bir sanatçıdır. Centre Pompidou’da başlayan büyük “Brancusi” retrospektif sergisi, sanatçının 120’den fazla heykelini, fotoğraflarını, çizimlerini ve filmlerini içeriyor. Bu etkinlik, Brancusi’nin yaratıcılığının tüm boyutlarını sergileyerek, modern heykelin mucidi olarak onun sanatsal mirasına dikkat çekiyor. Sanatçının yaşam alanı, yaratma yeri ve düşünme alanı olan atölyesi, Brancusi tarafından devlete bırakılmış ve 1957’de onun mirası olarak Centre Pompidou koleksiyonunun önemli bir parçası haline gelmiştir ve sanatçının son retrospektif sergisi de 1995 yılında yine burada Centre Pompidou’da gerçekleşmişti. 

Brancusi’nin atölyesi, önümüzdeki yıl başlayacak olan Centre Pompidou’nun restorasyon çalışmaları sırasında taşınmak zorunda kalacaktır. Bu nedenle, içeriği sanatçının önemli uluslararası koleksiyonlarından gelen diğer başyapıtlarla karşılaştırılacak şekilde büyük bir retrospektif sergi olarak hazırlanmış. Brancusi’nin alçı, taş ve bronzdan yapılmış orijinal eserlerinden oluşan daha kapsamlı bu sergi; Tate Modern, MoMA, Guggenheim, Philadelphia Sanat Müzesi, Chicago Sanat Enstitüsü, Dallas Sanat Müzesi, Romanya Ulusal Sanat Müzesi ve Craiova Sanat Müzesi gibi birçok müzeden ve özel koleksiyonlardan ödünç alınarak oluşturulmuştur. Küratör Ariane Coulondre tarafından düzenlenen bu sergide, Brancusi’nin Paris’teki 15. bölgedeki Impasse Ronsin’deki atölyesi sergi alanında yeniden kurulmuş; yıllar boyunca arkadaşları, ziyaretçiler ve sanatçılar tarafından sıkça ziyaret edilen bu mekanı ruhuyla birlikte sanatseverlere hissettirmeye çalışıyor. Sergi, Brancusi’nin yaratıcılığını;  Auguste Rodin, Paul Gauguin, Romanya halk mimarisi, Afrika sanatı, Kiklad sanatı ve Asya sanatında bulduğunu bize hissettiriyor. Atölyenin bir kısmının yeniden oluşturulması, atölyedeki malzemeleri ve araçları görmemizi de sağladığı gibi, sanatçının doğrudan kesme, parça estetiği ve formun sublimasyonu gibi tekniklerini de görebiliyoruz. Sergi, Constantin Brancusi’nin yaşam boyu biriktirdiği içinde basın haberleri, mektuplar, plaklar, faturalar olan zengin bir belgesel koleksiyonunu da sunuyor. Bu koleksiyon, sanatçının Marcel Duchamp, Fernand Léger ve Amedeo Modigliani gibi birçok avangard sanatçıyla olan arkadaşlıklarını anlamamıza da yardımcı oluyor. Tematik bir şekilde gezdiğimiz bu sergi, modern heykelin sorunlarına ışık tutuyor.

Sergideki eserler, formun belirsizliği ve cinsiyetin ifadesi gibi modern heykelin temel meselelerini ele alıyor. Örneğin, Brancusi’nin Prenses X adlı eseri, idealize edilmiş bir kadın figürü olarak sunulmuş olmasına rağmen, daha çok erkeklik organını andıran şekliyle dikkat çekiyor. Bu yüzden, bu eser ilk defa sergilendiğinde, serginin açılışına gelecek olan bakanı şaşırtmaması adına, polisler tarafından sergiden kaldırıldığı şeklinde bir anektodu da hatırlatmak isterim. 

Brancusi’nin atölyede her şeyi kendi eliyle yaptığı; büyük şömine, ahşap tabureler ve hem mobilya hem de kaide olarak kullanılan alçı masalar görülüyor. Sergilenen fotoğraflarda sanatçıyı;  iş başında, taşı yontarken, keserken veya şekillendirirken görüyoruz. Kısaca, bu atölye Brancusi’nin yaratıcılık sürecini anlamamız için sergilenmektedir.

Kadın ve erkek figürleri üzerine düşüncelerini şekillendiren Brancusi, şekilleri basitleştirir ve detayları ortadan kaldırır. “Aynada Kendine Bakan Kadın”dan ilham alarak, 1909’dan itibaren kadın gövdesi üzerine yoğunlaşmaya başlar. Bu çalışmalarında, kadının ideal imajı ile erkeklik organı arasındaki belirsizliği keşfeder ve bu ikilem Prenses X gibi eserlerde ortaya çıkar. Eser, cinsiyetlerin simgesel düzenini bozan ve aynı anda hem eril hem dişil özellikleri birleştiren bir yansıma olarak sergilenmektedir. Bu sergide, portrelerin de Brancusi’nin sanatında önemli bir yer tuttuğunu görebiliyoruz. Başlangıçta model kullanarak çalışan sanatçı, daha sonra figürleri hafızasından yaratmayı tercih etmiştir. Bu süreçte her portre, arkadaşlarının veya tanıdıklarının isimleriyle anılır, ancak eserler birbirlerine benzese de kimseye tam olarak benzemediğini görüyoruz ki, Brancusi’nin figürleri belirli bir kişiye atfetme biçiminde kendine has bir yaklaşımdır.

Sergide ayrıca Brancusi’nin hayvan temalarına da yer verilmiş. Özellikle 1930 ve 1940’lı yıllarda hayvan figürleri, hem sembolik bir şekilde gösterilmiş hem de hareketlerinin aktarılması amaçlanmıştır. Hem uçan, hem de suda yaşayan hayvan figürlerini içerir eserlerinde; horozlar, kuğular ve kuşlar gibi uçan hayvanlar ile balıklar, foklar ve kaplumbağalar gibi su hayvanları öne çıkar. Brancusi bu eserlerle, formun basitleştirilmesi aracılığıyla hayvanların sembolik anlatımlarını ve hareketlerini yakalamayı amaçlar. Bu eserler, sanatçının doğa ve yaşamla olan sıkı bağını vurgularken, aynı zamanda onun sanatında sürekli bir yenilik arayışı içinde olduğunu da gösterir. 

Brancusi’nin dünyayla ve gökyüzüyle olan bağını temsil eden anıtsal eserleri de sergide yer alıyor. 1926’da başlayan ve Romanya’nın Târgu Jiu kentinde gerçekleştirilen “Sınırsız Sütun” projesi gibi eserler, sanatçının mekanla kurduğu ilişkileri ve sanatını çevresel faktörlerle bütünleştirme çabalarını de göstermektedir. Bu tür eserler, Brancusi’nin sanatsal ifadesinin ve teknik yeniliklerinin yanı sıra felsefi derinliğini de ortaya koyar.

Brancusi’nin sanatsal ifadesinin başka bir önemli yönü, kullandığı malzemelerin dokusal ve görsel özellikleriyle oynamasıdır. Sergide, parlak yüzeyler ile ham veya kabaca kesilmiş parçalar arasında oluşturduğu kontrast dikkat çeker. Bu tezat, özellikle “Körler İçin Heykel” adlı eseriyle vurgulanmıştır. Brancusi, eserlerini özel olarak dizayn edilmiş kaideler üzerine yerleştirerek, heykelin geleneksel statüsünü ve çevresinden ayırmak için kullanılan kaideleri sorgular. Bu bağlamda, bazı kaideleri bağımsız birer sanat eseri olarak sunmuş ve böylece eserlerinin algılanış şeklini değiştirmiştir.

Yansıma ve hareket de Brancusi’nin eserlerinde sıkça rastlanan temalardandır. Sanatçı, bronz gibi materyalleri uzun süre cilalayarak ayna gibi parlak yüzeyler elde etmiş ve bu yüzeyler aracılığıyla eserin kendisini aşmasını sağlamıştır. Bu yansıtıcı yüzeyler, eseri izleyen kişinin görüntüsünü emer, yansıtır ve bozar, böylece eserin sürekli değişen ve hareket eden bir form olmasını sağlar. Brancusi’nin  bilyalı rulmanlar üzerine yerleştirerek oluşturduğu dönen heykeller gibi bazı eserleri, sanatın dinamik ve interaktif yönünü ortaya koymaktadır.

Serginin bir diğer dikkat çekici yönü ise, Brancusi’nin kapsamlı arşiv koleksiyonudur. Bu koleksiyon; sanatçının yaşamını, dostluklarını, zevklerini anlamak ve onu çağdaşı sanatçılar ve düşünürler üzerindeki etkisini kavramak için önemli bir kaynak sağlamaktadır. Kandinsky Kütüphanesi’nde, sanatçının on binden fazla mektup, kitap, disk ve diğer belgelerle birlikte sanatseverlere zengin bir arşiv sunmaktadır.

Brancusi’nin sergisi, modern heykelin babası olarak anılan bu büyük sanatçının yaratıcılığını ve güzellik arayışını gözler önüne sermek için kurgulanmıştır. Brancusi’nin kendine özgü ifade şekli ve sanatıyla oynaması, ziyaretçilere sanatın sadece görsel bir deneyim olmadığını, aynı zamanda dokunsal ve interaktif bir süreç olduğunu hatırlatıyor. Sergideki her eser, Brancusi’nin sanatsal mirasının çeşitliliğini ve derinliğini vurgulayarak, izleyicilere zengin bir sanatsal deneyim sunmaktadır.

Brancusi’nin sanatında görülen bu interaktif ve dokunsal nitelikler, onun “heykellerime saygı göstermek yerine, onları sevin ve onlarla oynayın” şeklindeki sözüyle de örtüşmektedir. Bu yaklaşım, sanatın sadece seyredilecek bir nesne olmaktan çıkıp, izleyici ile etkileşime giren bir varlık haline geldiğinin de altını çizer. Sergideki parlak yüzeyler ile ham veya kabaca kesilmiş parçalar arasındaki kontrast, bu etkileşimi daha da güçlendirir.

Brancusi’nin anıtsal eserleri, özellikle “Sınırsız Sütun” gibi projeler, onun mekânla olan ilişkisini ve sanatının evrensel boyutlarını sergiler. Bu tür eserler, Brancusi’nin sanatını sadece bir stüdyo içindeki çalışmalardan çok daha geniş bir çerçevede ele alınmasını sağlar ve onun düşüncelerinin, doğduğu ülke Romanya’da somut bir şekilde yer almasını mümkün kılar.

Brancusi’nin bu retrospektifi, modern heykelin babası olarak anılan bu büyük sanatçının yaratıcılığını ve güzellik arayışını gözler önüne seren bir sergi olarak, sanatseverlere zengin ve derin bir deneyim sunuyor. Bu sergi, Brancusi’nin eserlerinin yalnızca estetik değil, aynı zamanda felsefi ve interaktif boyutlarını keşfetmek için güzel bir fırsat sağlıyor. Her bir eser, sanatçının sanat üzerine düşüncelerini, yenilikçi yaklaşımlarını ve estetik değerlerini yansıtırken, izleyicilere de bu sürecin bir parçası olma imkanı veriyor.

Brancusi retrospektifinde sunulan sanat eserleri ve etkinlikler, izleyicilere sadece sanatçının eserlerini görsel olarak deneyimleme fırsatı sunmakla kalmaz, aynı zamanda onların sanatsal süreç ve yaratıcı felsefe hakkında daha derin bir anlayış kazanmalarını sağlar. Sergi, Brancusi’nin sanatını bir bütün olarak ele alırken, onun tekniği, malzeme kullanımı ve tematik keşifleri üzerine yoğunlaşır.

Teknik Yenilikler ve Malzeme Kullanımı:

Brancusi, malzeme seçiminde ve işlemede gösterdiği ustalıkla tanınır. Alçı, mermer, bronz, ve ahşap gibi çeşitli malzemeleri kullanarak, her bir malzemenin özgün özelliklerini eserlerinin temel bir parçası haline getirir. Sergide, bu malzemelerin nasıl şekillendirildiğine, yüzeylerinin nasıl işlendiğine dair örnekler ziyaretçilere sunulur. Bu, Brancusi’nin eserlerinin dokunsal ve görsel zenginliğini anlamak için kritik bir bileşendir.

Tematik Keşifler:

Brancusi’nin eserleri, biçim, mekân ve varoluş üzerine süregelen bir sorgulamayı temsil eder. Sergi, sanatçının bu temalara olan yaklaşımını çeşitli açılardan ele alır. Özellikle, insan figürü, hayvan tasvirleri ve soyut formlar üzerine yoğunlaşan eserleri, Brancusi’nin temsil ve soyutlama arasındaki çizgiyi nasıl bulanıklaştırdığını gösterir. Bu eserlerdeki soyutlama, onun modernist estetik anlayışının ve evrensel form arayışının bir göstergesidir.

Felsefi Yaklaşım:

Brancusi’nin sanat felsefesi, gözlemciyi eserin bir parçası haline getirme arzusu üzerine kuruludur. Sergi, bu felsefenin sanatçının kaideleri, yüzey işlemeleri ve kompozisyonları üzerindeki etkilerini inceler. Brancusi’nin eserleri, izleyicilerin onlarla etkileşime geçmesini ve sanat üzerine kendi düşüncelerini oluşturmasını teşvik eder.

Etkileşim ve Erişim:

Sergi, ziyaretçilerin Brancusi’nin eserleriyle etkileşime geçmelerine olanak tanıyan interaktif unsurlar içerir. Örneğin, bazı eserlerin yanında yer alan dijital ekranlar, eserlerin yaratılış süreci ve sanatçının teknikleri hakkında bilgi verir. Bu, izleyicilere eserlerin arkasındaki sanatsal kararları ve yaratıcı süreçleri daha iyi anlama fırsatı sunar.

Kültürel Etki:

Brancusi’nin sanatının kültürel etkisi, sergide ayrı bir bölüm olarak ele alınır. Sanatçının, Avrupa ve Amerika’daki modern sanat hareketleri üzerindeki etkisi, onun eserlerinin ve sanatsal yaklaşımının geniş bir perspektifte değerlendirilmesini sağlar. Bu bölümde, Brancusi’nin çağdaşlarıyla olan ilişkileri ve onun sanatının nasıl algılandığı üzerine odaklanılır.

Sonuç olarak, Brancusi retrospektifi, modern heykel sanatının babası olarak kabul edilen bu büyük sanatçının eserlerini kapsamlı bir şekilde sunarak, sanatseverlere hem estetik hem de entelektüel bir ziyafet sunar. Sergi, sanatın sadece bir görsel deneyim olmadığını, aynı zamanda sürekli bir keşif ve etkileşim süreci olduğunu hatırlatır. Bu, ziyaretçilere Brancusi’nin sanatsal mirasını ve onun sanata olan tutkusunu daha derinlemesine anlama fırsatı verir.

 

Özetlersek;

Constantin Brancusi, Rumen bir ressam ve heykeltraş olarak sanat dünyasında önemli bir yere sahiptir. Fakir bir  ailesinden gelmesine rağmen, sanata olan tutkusu ve yeteneği onu Romanya’nın taşra kentlerinden Avrupa’nın sanat başkenti Paris’e kadar getirmiştir. Brancusi’nin sanat eğitimi, yerel sanat okulundan başlamış, Bükreş Güzel Sanatlar Okulu ve Paris’teki École des Beaux-Arts’da devam etmiştir. Özellikle Antonin Mercié ile çalışması ve kısa süreliğine Auguste Rodin’in yanında asistanlık yapması, onun sanat anlayışını şekillendirmesinde önemli rol oynamıştır.

Rodin ile çalışmayı sadece iki ay sürdürmüş ve ardından ayrılmış olması, Brancusi’de  bağımsız bir sanat anlayışı geliştirme isteği olduğunu gösterir. Bu olay, onun ünlü sözü “Büyük ağaçların altında hiçbir şey büyüyemez” ile özdeşleşmiştir. Brancusi, Rodin’den ayrıldıktan sonra kendi modern tarzını geliştirmeye odaklandı ve bu süreçte minimalist ve soyut heykeller oluşturarak kendine özgü bir üslup yarattı. Bu eserler, onun dünya çapında tanınmasını sağladı ve modern heykel sanatının öncülerinden biri olarak kabul edilmesine yol açtı.

 

Centre Pompidou’daki bu sergi 1 Temmuza kadar sürecek.

 

 

 

 

 

Özgür mü Kalayım Sipariş mi alayım?

Sanat eserleri pazarı süratli bir şekilde değişiyor, dönüşüyor. Galerilerin %75 i sanatçılara sipariş vererek galerini döndürüyorlar. Sanatçılar da yaşam sıkınıtsı çekmeseler de galerilerin memurları oluyorlar.

Eski günlerde, galeriler sanatçılardan gelen eserleri asarlardı; ancak şimdi, sanatçıların sürekli olarak yeni eserler üretmeleri gerekiyor. Bu durum, artık sanat üretiminin sinema ekonomisine benzer bir hale geldiğini gösteriyor.

Galeriler özellikle yeni eserlerin sergilendiğine vurguluyorlar.

Lale buketi adlı Jeff Koons eseri Bu eser Bataclan kurbanlarına atanmış bir eser. Petit Palais yanına 2019 da yerleştirildi.

Bu sergilerde eserlerin çoğu, o etkinlikler için özel olarak yapılmış. Örneğin, FIAC Direktörü Jennifer Flay’e göre, çağdaş sanat stantlarının %75’indeki eserler özel üretim. Sanatçılar, büyük ölçeklerde çalışmayı ve sıklıkla üretimi artırmayı tercih ediyorlar. Bu da sanat üretim ajanslarının, örneğin Arter’ın, ciroda büyük artışlar görmesine neden oluyor.

Sanat dünyası, finansal eşitsizliklerle de karşı karşıya. Bazı sanatçılar, üretimlerinin mali ve ekonomik kontrolünü elinde tutmayı tercih ederken, diğerleri galeriler ve koleksiyoncuların finansal desteğine bağlı kalıyor. Bu durum, sanat üretiminin giderek daha çok bir meslek haline geldiğini ve teknik, idari ve finansal uzmanlık gerektirdiğini gösteriyor.

Bunun yanı sıra, sanat üretimi sürdürülebilirlik ve çevre dostu uygulamalarla da uyumlu hale getirilmeye çalışılıyor. Bu yeni yaklaşım, eserlerin üretim şeklinin, aktardıkları mesajlarla tutarlı olmasını sağlamayı hedefliyor. Özetle, çağdaş sanat üretimi, hem ölçek hem de yöntem açısından büyük bir evrim geçirmekte ve bu, hem sanatçılar hem de sanat dünyasının diğer paydaşları için yeni zorluklar ve fırsatlar yaratmakta.

 

Sürrealizm ölmedi…

Empresyonizminin 150 yılını kutladığımız 2024 te aynı zamanda sürrealizmin kuruluşunun 100.cü yılını kutluyoruz. Franszız ve Belçikalı sanatçılar tararfından Dadaizm üzerine inşaa edilen bu akımı Belçıka çok sahiplenir. Nitekim Belçika  Fransadan önce 100.yıl sergisini Brüksel’de açmış bile.. Sergi ile ilgili bilgileri aktardıktan sonra sürrealizm nedenölmedi ve ölmeyecek onu açmaya çalışayım. Sergi Brüksel Bozar’da 21 Şubat 16 Haziran 2024 tarihleri arasında gezilebilecek;

Bu sergi, Jane Graverol ve Rachel Baes gibi sürrealist sanatta önemli kadın yeteneklere odaklanıyor. Bu sanatçılar, tarihsel olarak erkeklerin hakim olduğu bir alanda cinsiyet engellerini aşmışlar. Onların eserlerini keşfetmek, sanat tarihini daha iyi anlamak için önemli bir bakış açısı sunuyor.

Bu sergi, 1924’te bazı broşürlerle başlayan Belçika sürrealizminin tarihini de daha iyi anlamamız için iyi bir fırsat. René Magritte ve Paul Nougé gibi sanatçılar öne çıkarılmışr, bu da Belçika’nın neden sıklıkla sürrealist bir ülke olarak görüldüğünü daha iyi anlamanızı sağlıyor.

Bozar müzesi de ana serginin yanı sıra Orsay Müzesindeki ‘1874 Empresyonizmi yeniden icad etmek’ sergisinde olduğu gibi, artırılmış gerçeklik yoluyla sergiyi daha yüksek seviyede hissedip yaşamamızı istiyor.

Brüksel Güzel Sanatlar Merkezi’nin, Bozar olarak da bilinen, güzel art deco cephesine yapıştırılmış bir etikette “Bu bir sergi değildir” yazıyor. Bu, Belçikalı sanatçı René Magritte’in ikonik 1929 tarihli tablosunda yer alan “Bu bir pipo değildir” (“Ceci n’est pas une pipe”) ifadesine yapılan bir gönderme olup, gerçekçi bir pipo tasviri içermektedir.

Magritte, kuşkusuz Belçika sürrealizminin afiş yüzüdür çünkü Bozar’dan sadece birkaç dakika yukarıda, onun eserlerine adanmış bir müze bulunmaktadır. Ancak, Güzel Sanatlar Merkezi’nde düzenlenen bu kapsamlı sergi, sürrealizmin 100. yıldönümü için sahnelenmiş olup, uluslararası edebi, felsefi ve sanatsal hareketin çeşitliliğini ve genişliğini gözler önüne sererken, Belçika’nın sürrealizmdeki yerine odaklanıyor.

Sürrealizm bir zihin tutumudur. Magritte’in meşhur pipo tablosu – asıl adı Görüntülerin İhaneti olan – ile görsel temsili oyunbaz bir şekilde sorgulayan ve zeki metinleriyle, irrasyoneli değerlendiren ve dayatılan normlara serbestçe meydan okuyan sürrealist anlayışı gözler önüne seriyor. Belçika’da özellikle, sürrealistler uzun zamandır mizahı, bir alt kültür stratejisi olarak kullanmaktadır. Bu, serginin başlığı “Histoire de ne pas rire”da (gülmeden bir hikaye) yansıtılmıştır. Bu ifade, Brüksel sürrealistlerinin beyni olan ve sergi boyunca eserlere ortak bir tema katan Belçikalı şair Paul Nougé’nin aynı adlı kitabından alınmıştır.

Nougé’nin çabalarının başlangıcı, 1924 yılına, Fransız yazar André Breton’un Sürrealizm Manifestosu’nu yayımladığı yıla kadar izlenebilir – bu olay, avangart sürrealist hareketin resmi doğuşunu işaret eder. Temellerin bir sanat eseri değil, bir metinle atılması anlamlıdır. Sürrealizm, sadece estetik bir yaklaşım, bir stil veya görsel bir türden çok daha fazlasıdır. Hareketin temelinde, fikirler, kavramlar ve teoriler yatar

.    

Salvador Dali La persistance de la mémoire 1931

     

Rene Magrtitte  Aşıklar ve Bu bir Pipo değildir.

      

Toen ve Miro

 

       

 

1924 de ilk manifestosu yayınlanan 1935 yılında savaş öncesi dağılan hareketin kendisini tasfiye etmesi 1969 da olur. 1965 de Papa lakabıyla andıkları Andre Breton’un ölmesi ardından üç yıl  sonra Marcel Duchamp’ın ölmesi bu kararın alınmasını anlaşılır kılmaktadır. Ama bu tasfiye sürrealizmi yok etmedi. Bugün hala sürrealist etkileri sanatın tüm alanlarında görüyoruz. Edebiyatta, sinemada, resim ve fotoğrafta gerçek üstü öğeler sürekli karşımıza çıkıyor. Gelin biraz sürrealizm içinde dolaşalım.

Sürrealizm, ya da gerçeküstücülük, 20. yüzyılın başlarında, özellikle Birinci ve İkinci Dünya Savaşları arasındaki dönemde Avrupa’da ortaya çıkan ve gelişen bir edebiyat ve sanat akımıdır. Akılcılığa karşı çıkan bu akım, karşı-sanat anlayışını benimseyerek, şuur akışı, rastlantıya bağlı ruh halleri, düzensiz hayaller ve rüyaların sanata yansıtılmasını hedeflemiştir.

1924 yılında Andre Breton tarafından yazılan “Sürrealizm Manifestosu”, gerçeküstücülüğün temellerini bilinç ve bilinç dışının birleşimi olarak tanımlar. Sürrealizm, gerçeğin insan zihnindeki yansıması olarak değerlendirilir ve Sigmund Freud’un psikanalitik teorilerinden etkilenmiştir. Bu akımda bilinçdışı, düş gücünün temel kaynağı olarak görülür ve marifet, bu bilinçdışı dünyasına girebilme yeteneği olarak değerlendirilir.

Andre Breton, Louis Aragon ve Benjamen Peret gibi sanatçılar, otomatik yazı teknikleri üzerinde deneyler yapmış ve “gerçeküstü dünyanın düşsel, cinsel, sapkın imgelerini” geliştirmişlerdir. Gerçeküstücülük, insanın kendi kendini analiz etmesinde sanatın yol gösterici olduğunu savunur ve bu akımın etkisi resim, sinema, tiyatro gibi çeşitli sanat dallarını etkilemiştir.

Gerçeküstü sanatta kullanılan teknikler arasında otomatizm, kendiliğinden çizim ve yazım, kaligramlar, dekalkomani, grataj ve istemsiz heykelcilik yer alır. Bu teknikler, özgür hayal gücünü teşvik etmeyi ve bilincin etkisini azaltmayı hedefler. Özellikle bilinçdışı üretim, gerçeküstücülüğün merkezindedir. Max Ernst, Joan Miro, Salvador Dali ve diğer sanatçılar bu teknikleri kullanarak sanatın sınırlarını genişletmişlerdir.

Sürrealizm, geleneksel sanat anlayışının sınırlarını zorlayarak, rastlantısallık ve rüya analizi gibi teknikleri kullanmıştır.Edebiyatta, akımın etkisi, dilin ve anlatımın sınırlarını zorlayan, akıl dışı ve absürd ögeler içeren eserlerle kendini göstermiştir.

Sürrealizm, 20. yüzyıl boyunca sanat ve edebiyatta derin  etkiler bırakmış ve günümüzde de sürrealist fikirler popüler kültürde sıkça görülmektedir. Bu hareket, tarih boyunca, insan hayal gücünün sınırlarını zorlamış ve bizi gerçeklikle hayal gücünün arasında kalmaktan çıkıp bunları birleştirmeye yönlendirmiştir. Sürrealizm bizi yeni ve beklenmedik düşünce biçimlerine yönlendirmeye çalışan bir sanat akımı olarak kendini göstermiştir ve göstermeye devam etmektedir.

Sürrealist yaklaşım sanat alanından çıkıp markalaşmayı da etkilemiş Gonca Gül Özer 2021 yazdığı Sürrealizm ve Markalaşma adlı kitabında aşağıdaki konular ele alınmıştır.

Sosyal, politik ve kültürel anlamda çok geniş etkilere sahip olan sürrealizm felsefesi, moda endüstrisi üzerinde de etkilerini göstermektedir. Sürreal ideolojinin modayla olan etkileşimi, sanatsal boyutta algıda farklılık yaratırken ilerleyen süreçlerde ticari tasarım stillerinin oluşmasının önde gelen yapı taşlarından birini meydana getirmiştir. Sürrealist sanatçılar ile moda tasarımcıları arasındaki iş birlikleriyle başlayan bu etkileşim, günümüz çağdaş modacılarının modaya olan bakış açısını da değiştirerek moda alanında yeni ifade şekillerinin yolunu açar. Sanatsal kimliği yeniden şekillenen tasarımcının özgürleşmesiyle, markalaşma süreci ivme kazanır. Daha özgür ve daha yaratıcı tasarımların ortaya çıkışı, modanın yorumlanışı ve algılanışını da değiştirir. Sürrealist düşünce sistemi, zihinde ayırıcı algılamalar oluşturmasıyla, bireysel ve kurumsal markaları günümüz ticaret ortamında daha tercih edilir kılarak etkin bir markalaşma stratejisi yaratma sürecinde önemli bir konum elde etmiştir.

Sonuçta sürrealizm ölmedi ve kısa bir sürede ölmesi de beklenmiyor. Yaşasın bilinç ve bilinç altının kardeşliği…

Sanatta Efsane bir ilkbahar; Yıl 1874, Empresyonizmin çıkışının 1874 doğum günü, Orsay Müzesi..

 

 

                  

Aşağıda ünlü fotoğrafçı Nadar’ın Sergi için kullanmalarına izin verdiği Opera ile Madeleine arasında 35 Rue des Capucines adresindeki kullanmadığı  studyosu…

Bu yıl sanat akımlarının doğum günleri açısından önemli bir yıl. Bundan 100 yıl önce Andre Breton Sürrealist Manifestoyu yayınlamıştı. Sürreaslizm bu gün hala yaşayan bir akım. Ona da geleceğim ancak sürrealizme gelmeden önce 15 Nisan 1874 de ilk sergilerini açan empresyonistlerin yani izlenimcilerin doğum günlerini kutlayan Orsay Müzesindeki  güzellikleri anlatayım. Orsay ilk sergide yer alan eserleri toplamış ve bize sunuyor. Yanında da 15 Nisan akşamı Nadar’ın terkettiği stüdyosundaki açılış gecesini virtüel bir sergiyle destekliyor. Gözlerinizde AR gözlüklerle bir saat açılış kokteylinde Renois, Degas, Pisarro, Cezanne ve Monet ile tanışıyor eserlerini kendi ağızlarından dinliyor, o geceyi yaşıyorsunuz. Doğum gününe bugün böylesi mitik bir sergiyle güzel bir doğum günü hediyesi yapılıyor. Orsay sanki günümüzün ibadethanesi, sanatsever akın akın geliyor, kuyruklarda bekliyor, sanat eserlerinin önünde ibadetlerini yapıyorlar.

Orsay Müzesi çok önemli geçici sergilere ev sahipliği yapsa da ünyanın en önemli empresyonist eserlerin sahibi müze olarak bilinir. Emresyonist ressamlar her yıl yapılan geleneksel akademik resim fuar tarafından reddeilmekten bıkmış olarak kendi sergilerini yapmaya karar verirler. Manet diğer resmi fuar bünyesinde mücadele etmek yana olduğu için onu aralarına almazlar.   Aralarında empresyonizmin kurucuları ve en öenmli isimleri vardı. 26 Marttan – Temmuz 2024 e kadar açık kalacak bu sergiyi sizinle birlikte gezelim istiyorum. Serginini adı ‘1874 Inventer impressionisme’ yani empresyonizmi icadı ama  ‘1874 empresyonizm doğuşu’ diye çevirmek benim kulağıma daha hoş geldi.

Bu sergi, 2024 sonbaharında Washington’daki National Gallery of Art’ta da sunulacak.  150 yıl önce, 15 Nisan 1874’te, Paris’te ilk empresyonist sergi açıldı demiştim. Monet, Renoir, Degas, Morisot, Pissarro, Sisley ve Cézanne gibi farklı kökenlerden gelen bir sanatçı grubu, bağımsız bir sergi düzenleyerek kurallardan ve belirlenen yollardan sıyrılmaya karar verdi: Empresyonizm doğdu. Bu yıl dönümünü kutlamak için, Musée d’Orsay ,  bu tarihe yeni bir bakış açısı ile yaklaşıyor.

Önce empersyonist sanatçı kime denilir onu açayım. 1874 ile 1886 arasındaki 12 yıl içinde 8 adet empresyonist sergi yapılmıştır. Empresyonist ressam sıfatını alabilmek için asıl koşullardan birincisi bu sergilerden bir veya bir kaçına katılmış olmak gerekir. Ama bu sergilere katılan tüm ressamlar emprseyonist değildir hatta yarısı değildir. Bu sıfata layık olabilmek için özel fırça darbelerinizin, özel konularınızın özel ışığınızın olması gerekmekte o güne kadar yürünene akademik yolları terk etmiş olmanız işlerinizde mükemmeliyet ve bilinen konuların pek olmaması gerekir.

1874 ilkbaharında Paris’te tam olarak ne oldu?   Bu ilk empresyonist sergi   hakkında ne biliyoruz? Musée d’Orsay ve National Gallery’nn  amacı, krizdki bugünkü  dünyada bir sanat hareketinin gizemlerine girmek. 1874’deki empresyonist sergide yer alan eserler, aynı anda resmi Salon’da sergilenen tablolar ve heykellerle karşılaştırılarak sunuluyor. Bence bu bir küratör dehası olarak görülmeli. Bu anlamlı karşılaştırma, o yıl empresyonistler tarafından sergilenen eserlerin görsel şokunu yeniden yaşamamıza ve onu nüanslandırmamıza olanak tanıyor. Yakından bu resimlere bakarak ve onları dönemin bağlamına yeniden yerleştirerek önyargılarımızı yeniden gözden geçirmeye çalışıyoruz. Sergi, 1874 ilkbaharında çağdaş yaratıcılığın zenginliğini ve çelişkilerini vurgularken, doğan empresyonist hareketin radikal modernliğini de yüceltiyor. Sergi, 31 sanatçının  bağımsız bir şekilde sanatlarını sergilemek için bir araya gelmeye nasıl karar verdiklerini anlatıyor. Bugün 31 taneden yalnızca yedisinin evrensel olarak tanındığı belirtmeliyim. Monet, akademik  sistem tarafından çoğu kez reddedilmiş. Oysa Monet, Degas, Morisot, Pissarro ve arkadaşları veya meslektaşları, çalışmalarını 35 Boulevard des Capucines’deki eski Nadar fotoğraf stüdyosunda  sergilemek için 15 Nisan 1874 te bir araya geldiler. Modern yaşamdan veya açık havadan sahneler, hızlıca tamamlanan, canlı dokunuşlarla yapılmış resimler, aynı zamanda daha geleneksel tablolar, gravürler, heykeller ve emayelerle yan yana yer almıştı. Bu 165 eserlik, son derece çeşitli ve sınıflandırılamayan sergide,  bağımsız  bir kariyer yapma ortak arzusu açığa çıkıyor duygusuna kapılıyoruz. Orsay’deki bu sergide, Paris’teki Palais de l’Industrie’deki (Boulevard des Capucines’den yirmi dakikalık yürüme mesafesinde) bulunan Resmi Salon’da aynı anda sergilenen resim ve heykellerin bazıları da görülebiliyor. Bu büyük sergi,  mitolojik, dini veya tarihi tabloların da var olduğu bir sergi. Edouard Manet (1832-1883) Demiryolu, 1873 tablosuyla burada bu asıl sergide. Bu sergi çok ciddi ve acımasız bir jüri tarafından yönetiliyor ve akademik olmayan o günün resim kurallarına uymayan tablolar kabul edilmiyor.  1874  Empresyonizm sergisi, ilk sergide yer alan empresyonizmin başlangıcındaki başyapıtlar da dahil olmak üzere yaklaşık 130 eser içeriyor, aynı yılın Salon’unda sergilenen ve kutlanan Gérôme, Mercié gibi o dönemin sanat sahnesinin starlarının  önemli resim ve heykellerini  de görüyoruz. Sergide, bolca empresyonist peyzajlar ve açık hava sahnelerinin olduğu tablolar var. Bu önemli tabloların başını ise tarihte empresyonist adının, akımının en önemli eseri kabul edilebilecek  ‘İzlenim, Güneş Doğarken’ adlı eser yer alıyor. Küratörler ise  Anne Robbins ve  Musée d’Orsay’den Sylvie Patry.

Empresyonist yani  “İzlenimci” terimi, başlangıçta Louis Leroy adlı bir eleştirmen tarafından küçümseyici, aşağılayıcı bir şekilde kullanılmış, ancak  daha sonra genel kabul görmüştür. Louis Leroy dalga geçiyor ama  ne mutlu ki empresyonistlerin üstlerine yapışan bu isim daha sonra yaşanan olumlu gelişmelerden sonra sihirli bir şekilde baş tacı edilen bir akınmın adı oluyor.

Şimdi  biraz da empresyonist ressamları gözden geçirelim.

Empresyonist akımın yani izlenimciliğin en büyükleri kimlerdir?

Claude Monet, genellikle İzlenimcilik hareketinin öncüsü olarak kabul edilir. “Impression, Soleil Levant” (İzlenim, Güneşin Doğuşu) gibi eserleriyle bu akımın adını koymuştur. Monet, doğal ışığın etkilerini keşfetmiş, günün farklı zamanlarında aynı konuyu defalarca resmederek ışık ve renk değişimlerini yakalamıştır. Bu yaklaşım, o dönemde sanatçıların genellikle atölyede çalıştığı bir dönemde radikal bir yenilikti.

Edgar Degas, bale dansçılarının resimlerinde insan formuna ve hareketine olan ilgisiyle öne çıkar. Kendini bağımsız bir realist olarak tanımlayan Degas, sıradışı perspektiflerin kullanımı ve kentsel ortamda insan yalnızlığını araştırılmasıyla fark yaratır.

Berthe Morisot, erkek egemen bir alanda kadın ressam olarak az bulunan bir bakış açısı getirir. Odaklandığı konular genellikle iç mekanlar ve ev hayatı olup, kendine özgü hassas dokunuşlar ve yumuşaklıkla resimlerini yapmıştır.

Pierre-Auguste Renoir, canlı ve neşeli sosyal yaşam tasvirleriyle ünlüdür. Eserleri  renkli ve bol ışıklı  sahnelerle doludur.

 Renoir’ın La Parisienne adlı tablosu

Camille Pissarro, İzlenimcilik hareketinin diğer bir ana figürüdür. Kırsal ve kentsel manzaralara olan bağlılığı ve ışık değişimlerine özel dikkati, bu harekete önemli bir etki yapmıştır.

Alfred Sisley, belki de en az tanınan ama aynı derecede önemli bir isimdir ve esas olarak manzaralarla katkıda bulunmuştur, doğanın geçici güzelliklerini yakalamaya çalışmıştır.

Paul Cézanne, İzlenimcilik ve Kübizm arasında bir bağlantı olarak görülür ve doğadaki geometrik formları keşfetmiştir, bu da modern sanata doğru giden en önemli adım olmuştur.

Bu sanatçılar, sıkı akademik resim kurallarını reddederek, daha spontan ve kişisel ifadeye izin veren teknikleri tercih ettiler. Hızlı fırça darbeleri, parlak renkler ve açık kompozisyonlar kullandılar. İlgi alanları genellikle günlük sahneler ve doğal manzaralardı, geleneksel tarihi ve mitolojik konulardan uzaklaştılar. Zaten işte bu yüzden Resmi Akademik salondan afaroz edildiler. Toplumların her dönemde yeniliklere kapalı olduğunu zaten tarih boyunca görüyoruz ama avangard sanatçılarında bu tutucu anlayışları nasıl delip geçtiğini de görüyoruz.

İlk sergileri 1874’te, Resmi Salon’un sürekli kendilerini reddetmesine bir tepki olarak düzenlenmiş, başlangıçta ticari bir başarı elde edememiş ve sert eleştirilere maruz kalmıştır. Ancak bu sergi, sanat tarihinde bir dönüm noktası oluşturmuştur.

Zamanla, İzlenimcilik popülerlik kazandı ve çok büyük beğeni topladı. Çeşitli sanatsal ilerlemelere yol açtı ve post-İzlenimcilik ve modernizm gibi sonraki hareketleri etkiledi. Bu sanatçıların eserleri bugün sanat tarihinin en çok sevilen ve en pahalı eserleri arasındadır, sanat anlayışı  üzerinde büyük bir etki bıraktıkları herkes tarafından kabul edilmektedir.

Virtüel sergi ise insanın içi okşayan 1 saatin nasıl geçtiğini anlamadığınız 30-40 metre kare alanda bir saat boyunca bir birinize dokunmadan yürüyerek açılış gecesini, ressamlar ve eserlerini 3 boyutta izlediğiniz bir etkinlik. İkisini birden gezmenizi öneririm. Virtüel sergide kuyruk daha az oradan başlamanızı öneririm.

Virtüel emrpesyonist sergiyi gezerek açılış gecesini yeniden yaşayan sanatseverler…

 

‘Dünya Nasılsa Öyle’ işte… Bourse de Commerce’de Çağdaş sanat sergisi..

Bugün sizlerle tazesi tazesine Bourse de Commerce’de yeni başlayan çağdaş sanat sergisi ile ilgili izlenimlerimi paylaşmak istiyorum. Ama önce Paris için  önemli bir yer olan Bourse de Commerce nedir onu anlatayım. Bourse de Commerce bizdeki Borsa binasına karşılık gelir. Kısaca tarihi ise şöyledir; geçmişi 16. yüzyıla kadar uzanan bu yapı, çeşitli dönemlerde farklı amaçlar için kullanılmıştır. En çok bilinen işlevi ise, uzun yıllar boyunca Paris Ticaret Borsası olarak hizmet vermesidir. Bina, mimarisi ve tarihi önemi ile dikkat çeker. 17. yüzyılın sonlarında, bu alanda bir tahıl pazarı olarak kullanılan yapı, 18. yüzyılda Fransa’nın önde gelen mimarlarından biri olan Nicolas Le Camus de Mézières tarafından yeniden tasarlandı. O dönemde klasik Fransız mimarisinin özelliklerini yansıtan bir görünüm kazandı.19.yüzyılda, Henri Blondel tarafından yeniden tasarlanan bina, dairesel bir yapıya sahip olup, çatısında büyük bir cam kubbe yer alır. Bu kubbe, gün ışığını binanın içine alacak şekilde tasarlanmıştır ve mimari açıdan önemli bir özelliktir. 20.ci yüzyılın sonlarına doğru bina, ticaret borsası olarak kullanımını yitirdi ve çeşitli kültürel etkinliklere ev sahipliği yapmaya başladı. 21. yüzyılın başında, Fransız iş insanı ve sanat koleksiyoncusu François Pinault, 2016 da Paris Belediye başkanı Anne Hidalgo’dan 50 yıllığına kiraladı. Onu çağdaş sanat merkezine dönüştürmek için 200 milyon euroya yakın masraf ederek geniş çaplı bir restorasyon ve yenileme projesine girişti. Bina 22 Mayıs 2021 de pandemi sırasında açıldı. Pinault binanın restorasyonunu Venedikteki tarihi binalardaki sanat merkezlerini de restore eden  Tadao Ando adlı japon mimara vermişti.

François Pinault dünyanın en büyük çağdaş sanat eseri kolleksiyonuna sahip bir iş adamıdır. Bu eserlerini dönüşümlü olarak insanlarla paylaşmaktan büyük bir mutluluk duyduğunu ifade eder. Bourse de Commerce çağdaş sanat merkezinden önce de İtalyada 2 önemli tarihi binayı yine aynı amaçla çağdaş sanat merkezine dönüştürmüştür.

Gelelim “Le Monde Comme Il Va”  adlı son sergiye. Bu sergi adını Voltaire’in aynı adlı felsefi kitabından alıyor. Kitaptaki öykü gırtlağa kadar rüşvet batağına batmış halkın başlarına gelecek belayı bekledikleri Persepolis şehrinde geçmektedir.

“Le monde comme il va”, Fransızca bir ifade olup “dünya olduğu gibi” veya “dünya nasılsa öyle” anlamına gelir. Bu, dünyanın mevcut durumuna yönelik bir bakış açısını gösterir ve genellikle, işlerin olduğu gibi kabul edilmesi anlamına gelir.

Bu sergi, insan varoluşunun çelişkilerine ve  ikilemlerine odaklanıyor ve bunu da sanat aracılığıyla gayet güzel gösteriyor. Sanatçılar, insana dair gerçeklikleri iyi  gözlemlerler ve çelişkileri sanatları aracılığıyla ifade ederler. Özellikle 1980’lerden günümüze kadar üretilen eserlerin bir araya getirildiği bu sergi, bugünkü zamanın farkındalığını göstermeyi amaçlıyor ve insani durumların paradokslarını güçlü, bazen ironik ya da şiddet içeren görsellerle yansıtıyor. Bu yaklaşım, zor ve karmaşık konuları ele almak için sıklıkla ironi ve provokasyonu kullanan çağdaş sanat için tipik bir yaklaım olarak bilinir. Dolayısıyla, sergi bu temalar üzerine bize düşünme fırsatı veriyor ve zamanla insan davranışlarının ve değerlerinin karmaşıklığını anlamamızı sağlıyor. Sergi farklı medya ve farklı dönemleri kapsıyor.

Bu sergi, aynı zamanda çağdaş sanatın günümüzle doğrudan etkileşimini yansıtmaktadır. İnsan paradoksları, toplumsal sorunlar ve sanatçıların toplumdaki yüceleştirilmiş yeri, vizyonları gibi konuları ele alıyor.

Mohammed Sami, Sigmar Polke ve Liu Wei gibi sanatçılar, kendilerine özgü stilleri ve ortamları ile karmaşıklıklarla ve paradokslarla boğuşan bir dünyayı kendi bakış açılarıyla yorumluyorlar.

30 dan fazla önemli sanatçının işlerini izlendiği bu sergide baş rolü Güney Koreli kadın sanatçı Kimsooja’ya vermişler. Sanatçının bunu fazlasıyla hakettiğini düşünüyorum. Özellikle sergideki en önmli işe attığı imza ile bunu kanıtlıyor. Mimarisi yarım küre olan Bourse de Commerce’in tam ortasındki Rotonde bölümünü aynalar döşeyerek dönüştürmüş. Bu enstalasyonu içine ziyaretcileri de davet ederek performans sanatına evirme gayretini de ben açıkça nefes kesici bir düşünce olarak değerlendirdim. İnsanlar bu alana ayaklarında galoşlarla girip hoplayıp zıplıyor, yerlere yatıp sürünüyorlar. Hem yerdeki yansımaları görüyorlr, hem de üzeri cam kubbeyle kaplı binadan gelen gökyüzü görüntüsü içinde kendilerinden geçiyorlar.

 Kimsooja’nın diğer işleri arasında  ‘Bir İğne Kadın’ (1999-2000) adlı video enstalasyonunu var. Bu eser, sanatçının çeşitli küresel şehirlerde çekilmiş görüntülerini içeriyor ve dünyanın dokusu içine ilmek atan bir iğneyi sembolize ediyor. Dikkat çeken bir diğer eser ise, ‘İplik Yolları’, farklı kıtalardaki tekstil kültürünün mozağini betimleyen 16mm’lik filmler serisi.

     

 Sergide Cattelan’ın ‘Başlıksız’ (1998) adlı eseri var. Bu eser, sanat ve popüler kültür üzerine mizahi ve ironik bir yaklaşım sergiliyor.  Sergiye Pablo Picasso’nun karikatürize edilmiş bir heykelini koymuş.

Serginin zemin katında sergilenen Kippenberger’in ‘Başlıksız’ (1989) adlı eseri, melankoli ve varoluşsal sıkıntıları yansıtan çok güzel bir parça.

Sun Yuan & Peng Yu’nun ‘Bekleyiş’ adlı eseri hiperrealist bir akbaba heykeli, fiberglass, silikon ve tüylerden yapılmış. Eser, ölüm temasanı mizahi bir bağlamda ele almış.

Sun Yuan & Peng Yu’nun diğer önemli işi giriş katındaki salonda yaşlı politikacı ve din adamlarını yürüyen koltuklarda sürekli dolaştıran eserdi.

Daha sonra üst kattaki salonlarda çok önemli çağdaş sanaytçıları buluyoruz. Çağdaş sanat düşüncelerinin tohumlarını atan Duchamp’ın Çeşme ve Bisiklet Tekeri adlı eserlerinin yanında bakşa ‘Ready Made’ leri de var. Hepsi için Duchamp’a hakettiği ayrı bir salonu ayırmışlar. 

  

Jeff Koons un iki eseri. Cindy Sherman’ın bir eseri, Franz West’in kafaları, Bertrand Lavier’in Kaza yapmış Ferrarisi, Luc Tuymans’ın ‘Sonsuzluk’ adlı eseri ve Christopher Wool’un 22 parçadan oluşan Black Book serisi.

              

Şu sıralar Paris sanki bize sanat tarihi dersleri vermeye hazırlanıyor. Bir taraftan Bourse de Commerce’de çağdaş Sanat tarihini komprime hap gibi içiyoruz.  Diğer taraftan 150.ci senesini kutlayan Empresytonizmin hikayesini hem 15 Nisan 1874 de Nadar’ın Boulevard des Capucines’deki stüdyosunda açılan ilk empresyonist serginin aynısı orijinal eserlerle Musee d’Orsay’de izliyoruz ve virtüel olarak da açılış günün özel gözlükler takarak yaşama şansı buluyoruz. Belli ki ardından 100. yılını kutlayan Sürrealizmi öğreneceğiz birkaç sergiyle. Hiç şikayetçi olmayız diye düşünüyor, hepimize sanat dolu günler diliyoruz.

Art Paris; Bir Avrupa Çağdaş Sanat Fuarı..

 
Art Paris 
Art Paris Sanat Fuarı’nın bu yıl  26.cısı 4-7 Nisan tarihleri arasında yapılıyor. Fuar ziyaretçilerini bir kez daha sanatın büyülü dünyasına davet ediyor. Bu yıl, “Kırılgan Ütopyalar” teması altında, 25 ülkeden 136 galerinin katılımıyla sanatın çeşitli yönleri ve kültürlerarası etkileşimleri sergileniyor. Bu etkinlik her yıl olduğu gibi, modern ve çağdaş sanatın en seçkin örneklerini bir araya getiriyor. Fuar, sanatseverlere sanatın evrensel dilinde eşsiz bir yolculuk sunuyor diyebilirim. Fuarda yer alan Paris’in ünlü üçlüsü  Nathalie Obadia, Daniel Templon ve Perrotin gibi önemli galeriler, sanat dünyasının çeşitliliğini ve zenginliğini temsil ediyor. Ayrıca, Türkiye, Kenya ve İran gibi çeşitli ülkelerden gelen galeriler de uluslararası boyutu ve sanatın kültürlerarası diyalogunu güçlendiriyor. Art Paris, yüzde 60 Fransız ve yüzde 40 yabancı galeri oranıyla, küresel bir bakış açısı sunuyor. Önümüzdeki yıl bakımı bitecek olak Le Grand Palais’ye geri dönecek olan Art Paris  daha geniş alanda olacağı için 170 galeri kabul edebilecek. Bu yıl Türkiyeyi tesbit edebildiğim kadarıyla temsil eden tek galeri Martch Art Project (Istanbul) *
Eric de Chassey’nin küratörlüğünde sunulan “Kırılgan Ütopyalar” teması, zor zamanlarda bile sanatçıların kırılgan ama güçlü vizyonlarını yansıtıyor. Sanat, bu temayla bir kez daha hayal gücünün ve yaratıcılığın önemini vurguluyor. Bu tema, sanat tarihinde birçok düşünürü etkileyen ütopyalara modern bir bakış açısı getiriyor. Sanat ve el sanatları arasındaki ilişkiyi vurgulayan “Arts & Crafts” bölümü, sanatın çeşitliliğini gözler önüne seriyor. Bu bölümde sergilenen eserler, zanaat ve sanatın iç içe geçtiği bir diyaloğu temsil ediyor. Tekstil, seramik ve üflemeli cam işleri gibi çeşitli eserler, zanaat becerilerinin sanat dünyasındaki önemini ortaya koyuyor. Modern sanat bölümü, pahalı eserlere ev sahipliği yaparak, sanatın yatırım değerini vurguluyor. Bu eserler, sanatın sadece estetik bir deneyim olmakla kalmayıp, aynı zamanda bir yatırım aracı olduğunu gösteriyor. Fuar, daha uygun fiyatlı eserler için leasing seçenekleri sunarak, sanat eserlerini daha geniş bir kitleye ulaştırmayı hedefliyor, leasing satış olanağı var. Art Paris, sanatçıların, galerilerin ve sanatseverlerin buluştuğu önemli bir platform olarak kendini gösteriyor. Fuar, sanat dünyasında hem bölgesel hem de uluslararası anlamda etkileyici bir ortam. Bu fuarın çeşitliliği, kültürel zenginliği ve erişilebilirliği, onu sanat dünyasında özellikle Avrupa’da öne çıkan bir etkinlik haline getirmiş. Sanatın gücü, kırılganlıkların üstesinden gelme yeteneğinde yatıyor. Art Paris’in bu yılki özelliği, sanatçıların hayal gücünün ve yaratıcılığının, zor zamanlarda bile umudu ve güzelliği nasıl ortaya çıkarabileceğini göstermesinde yatıyor. “Kırılgan Ütopyalar”, bugünün zor  dünyasında sanatın gücünü ve önemini vurgulayan bir tema olarak öne çıkıyor. Bu tema, hem geçmişin sanatçılarına hem de günümüzün yaratıcı zihinlerine saygı duruşu niteliğinde. Eric de Chassey şu sanatçıları seçmiş: Jean-Michel Alberola (1953) – Templon / Yto Barrada (1971) – Polaris / Cécile Bart (1958) – Galerie Catherine Issert / Alice Bidault (1994) – Pietro Spartà / Pierrette Bloch (1928-2017) – Galerie Zlotowski / Nicolas Chardon (1974) – Oniris.art / Sonia Delaunay (1885-1979) – Galerie Berès / Mathilde Denize (1986) – Perrotin / Nathalie du Pasquier (1957) – Yvon Lambert / Philippe Favier (1957) – Galerie 8+4 / Elika Hedayat (1979) – Aline Vidal Paris / Sarah Jérôme (1979) – H Gallery / Benoît Maire (1978) – Nathalie Obadia / Vera Molnár (1924-2023) – Galerie Verart Véronique Smagghe / Michel Parmentier (1938-2000) – Loevenbruck / Juliette Roche (1884-1980) – Pauline Pavec / Edgar Sarin (1989) – Galerie Michel Rein / Daniel Schlier (1960) – Galerie East / Assan Smati (1972) – Nosbaum Reding / Maria Helena Vieira da Silva (1908-1992) – Galerie Jeanne Bucher Jaeger / Raphaël Zarka.
Çıta oldukça yüksek
Sanat, tüm zamanlarda insan ruhunun derinliklerini yansıtan bir araçtı, bugün de aynı şekilde kalmaya devam ediyor. Art Paris, sanatseverler ve koleksiyoncular için bir buluşma noktası olarak önemini ortaya koymuş durumda.  Art Paris, bu özelliğiyle, sanat dünyasında çıtayı yüksekte tutuyor  ve sanatseverler için unutulmaz bir deneyim sunuyor. Art Paris, Nisan ayının ilk hafta sonu güzel ilkbahar havasıyla Grand Palais Ephemere’de ziyaretçilere açık olacak. Bu dört günlük etkinlik, sanat dünyasının en önemli isimlerini, yenilikçi eserleri ve sanatseverleri bir araya getirerek, Paris’in sanatla dolu atmosferini bir kez daha canlandıracak. Art Paris, her yıl olduğu gibi, sanatın çeşitli yönlerini ve dönemleriyle ilgilenen koleksiyoner ziyaretçileri için kolleksiyonlarını geliştirme alanı.  Modern ve çağdaş sanatın yanı sıra, sanatın farklı akımlarını ve tarzlarını da kapsayan bir fuar. Bize sanatın evrensel ve zamansız güzelliğini keşfetme fırsatı veriyor. Çeşitli sanat eserleri, sanatseverlere farklı kültürlerden ve tarihlerden esintiler taşıyor. Art Paris, sanat dünyasının kalbinde, Paris’in tarihi ve kültürel zenginliğinin içinde, sanatseverlere unutulmaz bir zaman geçirtmeye hazır. Art Paris, sanatın sınırsız dünyasını keşfetmek isteyen herkes için bir davet niteliğinde.
Gelin biraz da galerileri gezip sanatçıları tanıyalım;
Tek Türk Galerisi Martch Art Project’ten Irmak Dönmez Irmak Donmez
ve Merve Morkoç’un Merve Morkoc erotik temalı eserleri oldukça beğeni topluyor. Özellikle Irmak’ın seramik işleri geçen seneki başarısını yakalayacağa benziyor. Geçen yıl yine Art Paris’e katılmış, tüm işleri satılmış ve büyük bir başarıya imza atmıştı. Bu yıl da kendisine başarılar diliyorum.
.
Parisin ünlü uluslarası Galerilerinden Perrotin bu yıl Johan Creten’in Johan Creten [+]
aşağıdaki heykelini fuara taşımış. 50 bin ila 100 bin euro arası fiyatlardan satılıyor.
Yine Parisin ünlü galerisi Galerie Nathalie Obadia son yılların gözde çağdaş fotoğraf sanatçıcı Valerie Belin Valérie Belin
ve Laure Pouvost’un Laure Prouvost
işlerini sergiliyor.
‘
Templon Galerisi büyük bir alanda 4 sanatçı ile bulunuyor. Bir tanesi ünlü fotoğrafçı Gregory Crewdson (Gregory Crewdson).
Kendisni Geçen yıl Arles Fotoğraf Buluşmalarının onur konuğu olarak izlemiş büyük bir özenle kurduğu setlerde bir fotoğrafı nasıl bir sinema yönetmeni titizliği ile çektiğine şahit olmuştuk. ‘Işık bu kadar mı güzel kullanılır’ dedirten fotoğrafçının bir fotoğrafını buraya alıyoruz.
.
Templon Galerisinin diğer iki sanatçısı Jean-Michel Alberola  ve Valerio Adami. 
Bu sanatçıların diğer eserlerini görmek isterseniz isimlerinin üzerine tıklamanız yeterli.
Paris’e gelip gezemeyenler için buraya online galeri ve sanatçıları gönebilecekleri bir link ekleyeyim. https://www.artparis.com/en/artist/87856  ve https://www.artparis.com/en/artists
Fuarda sadece güncel sanatçıları değil sürrealist sanatçıların eserlerini de görme şansına sahipsiniz. Örneğin aşağıdaki Giorgio Chirico Giorgio de Chirico aniden hoş bir sürpriz olarak önünüze çıkıyor.

Art Paris

Art Paris
https://www.artparis.com
Grand Palais Ephemere adresi; Place Joffre
75007 Paris
Biletler 30 euro dan başlıyor.
Fuar hakkında videolarla bilgilenmek isterseniz; https://www.artparis.com/en/video_stories
Hepinize sanat dolu günler diliyorum

Paris’te bir Paradox Müzesi…

Paris’te bir Paradox Müzesi…

Mehmet Ömür

“APE” Yabancı Basın Mensupları birliği olarak Paris’te Paradox müzesini ziyaret ederek ilginç bir deneyim yaşadık. 4 Mart sabahı saat 11 de Müzenin girişinde  buluştuğumuzda gazeteci arkadaşların çoğu gibi ben de bizi ne gibi serüvenlerin beklediğini bilmiyordum.

Aşağıdaki tanıtım yazısına eşlik eden fotoğraflarla birlikte size de müzeyi gezdirip gördüğüm sürprizleri sizlerle paylaşacağım.

Bu müze geçen yıl 18 mayısta kurulmuş. Optik illüzyonlar ve diğer zihinsel ve görsel hilelerle süslenmiş, sürükleyici ve etkileşimli 1,5 saaatlik bir turun var veı eşi  olmayan bir müze. Gençler Instagram ve TikTok’ta heyecan yaratmak için kullanıyorlar. “Beklenmeyeni bekle.” düşüncesinden yola çıkan bu müze Miami, Oslo, Barselona, Stockholm ve Limasol’dan sonra Pariste açıldı. En gelişmiş ve büyük olan da bu. Tam 1.700 m2’lik bir alana yayılmış durumda. Optik illüzyonlar ve diğer paradokslar beyninizde şimşekler çaktırıyor. Ters çevrilmiş odada, yerçekimi yönü algınızı yok eden tünelde veya vücutları karıştıran kanepede olsun bu müzede sık sık büyük şaşkınlık ve heyecan yaşadık.

Algıların Ötesinde Bir Sanat ve Bilim Serüveni

Paris, dünya üzerindeki en etkileyici şehirlerden biri olarak bilinir ve bu şehrin sanat, kültür ve tarihle dolu sokakları her zaman yeni sürprizlerle doludur. Paris’in kalbinde yer alan Paradox Müzesi ise,  ziyaretçilerine sıra dışı bir deneyim sunarak, algıların ötesine geçmeyi amaçlamış.

Müzenin Felsefesi ve Temelleri

Paradox Müzesi, sadece bir sanat galerisi ya da bilim müzesi değil, aynı zamanda ziyaretçilerin dünya görüşlerini zorlayan ve onları farklı düşünmeye teşvik eden bir yer. 90’dan fazla gösteri  ile müze, algı ve gerçeklik arasındaki çizgiyi bulanıklaştırırken, aynı zamanda ziyaretçilere mantık ve sezgilerini sınama fırsatı sunuyor.

Sergilerin Detayları ve Etkileşimleri

Her bir sergi, ziyaretçileri farklı bir düşünce yolculuğuna çıkarıyor. Örneğin, Ters Oda, ziyaretçilerin yerçekimi ve oriyantasyon algılarıyla oynarken, Paradoks Piyano, ses ve müziğin ilişkisini yeniden tanımlıyor. Bu sergiler, sadece göz aldatmacaları sunmakla kalmıyor, aynı zamanda ziyaretçilerin dünyayı algılama şekillerini değiştiriyor.

Sanat ve Bilim Arasındaki İlişki

Müze, sanat ve bilimi birleştirerek, her iki alanın da birbirini nasıl tamamlayabileceğini gösteriyor. Sanat, bilimin soyut kavramlarını somut ve anlaşılır hale getirirken, bilim de sanatın derinliklerine ışık tutuyor. Bu, müzenin temelinde yatan interdisipliner yaklaşımın bir parçası.

Müze Tasarımı ve Atmosferi

Müze, modern ve minimalist bir tasarıma sahip. Bu tasarım, gösteri ve sergilerin ön planda olmasını sağlarken, aynı zamanda ziyaretçilerin ilginçlikler de diyebileceğimiz değişik fenomen/görngü/olgu/olay farasında rahatça dolaşmasına olanak tanıyor. Her  alan, kendi içinde bir hikaye anlatıyor ve ziyaretçileri farklı bir dünyaya davet ediyor.

Eğitim ve Öğrenme Deneyimi

Müze, eğitim ve öğrenmeyi  önemli ölçüde vurguluyor. Özellikle çocuklar ve gençler için düzenlenen etkinlikler, onlara bilimi ve sanatı eğlenceli bir şekilde öğretmeyi amaçlıyor. Ayrıca, müze yetişkinler için de çeşitli atölye çalışmaları ve konferanslar düzenliyor.

Çocuklar ve Aileler İçin İdeal

Müze, çocukların ve ailelerin ilgisini çeken bir yer. Çocuklar için özel olarak tasarlanmış sergiler, onların yaratıcılıklarını ve meraklarını teşvik ediyor. Aile için yapılmış çeşitli paketler, ailelerin müzeyi çocuklarıyla birlikte keşfetmeleri için uygun bir seçenek sunuyor.

Ziyaretçi Geri Bildirimleri ve Yorumları

Ziyaretçilerin müze hakkında yaptığı yorumlar genellikle olumlu. İnteraktif sergiler, benzersiz fotoğraf fırsatları ve sergilerin etkileşimli doğası, ziyaretçiler tarafından sıkça övülüyor. Müze, her yaştan insan için unutulmaz ve öğretici bir deneyim sunuyor.

Kafe ve Butik: Müze Deneyiminin Tamamılayıcısı

Müze deneyimini tamamlayan kafe ve butik, ziyaretçilere müzenin atmosferini yaşatmaya devam ediyor. Kafede sunulan lezzetler ve butikteki hediyelik eşyalar, müzenin tematik yapısını yansıtıyor ve ziyaretçilere müze deneyimini hatırlatacak anılar sunuyor.

Erişilebilirlik ve Ulaşım Kolaylığı

Müzenin Paris şehir merkezindeki konumu, ulaşım açısından oldukça elverişli. Toplu taşıma seçenekleri ve çevredeki otoparklar, ziyaretçilere kolay erişim imkanı sunuyor.

Bilet Fiyatları ve Ziyaret Saatleri.

Paradox Müzesi, ziyaretçilerine sıradan bir müze ziyaretinin ötesinde bir deneyim sunuyor. Ziyaretçiler, sadece eğlenceli vakit geçirmekle kalmıyor, aynı zamanda düşünmeye ve öğrenmeye teşvik ediliyor. Müze, Paris’te sanat ve bilimin kesiştiği bir nokta olarak öne çıkıyor ve ziyaretçilere unutulmaz anlar geçirtiyor.Biz de çok eğlenceli vakit geçirdik. Komik durumlara düştük, fotoğraf çektirdik, selfi çektik.

Müze her gün açık olup, hafta içi açılış saatleri sabah 10’dan akşam 8’e, cumartesi günleri akşam 9’a kadar devam eder. Bilet fiyatları değişkenlik göstermektedir; yetişkin biletleri €27, çocuklar, öğrenciler, yaşlılar, engelliler ve refakatçileri, iş arayanlar için indirimli bilet fiyatı €22 olarak belirlenmiştir. Ayrıca dört kişilik bir aile paketi €88 karşılığında temin edilebilir. Müze, Paris şehir merkezinde kolaylıkla ulaşılabilir bir konumda, 38 boulevard des Italiens, 75009 Paris adresinde bulunmaktadır.

iyi gezmeler, iyi eğlenceler…   

  

  

  

  

   

Fransanın Yarını.. Jerome Fourquet

 

 

 

Bir Fransız arkadaşım Frederic Chabolle, Fransa’nın son dönemde yaşadığı krizleri daha iyi anlamam için Jerome Fourquet’nin “La France d’Apres” adlı kitabını hediye etti. Kitap, Fransa’nın önde gelen yayınevlerinden Seuil Yayınevi tarafından 2023 yılının Ekim ayında yayımlandı ve ülkenin politik ve sosyoekonomik durumunu grafikler ve istatistiklerle objektif bir şekilde inceliyor.

Kitabın öne çıkan konuları şunlardır:

  1. Fransa’nın Güvenlik Durumu: Fourquet, Fransa’daki sürekli güvenlik endişelerini ve özellikle Yılbaşı gecesi yaşanan araç yakma olaylarını ele alıyor. Bu olayların, kamuoyunda kontrol kaybı ve kamu gücünün çaresizliği algısını güçlendirdiğini belirtiyor.
  2. Kamu Hizmetlerindeki Düşüş: Fransa’daki kamu hizmetlerinin kalitesindeki düşüşe ve hastaneler, okullar gibi kamu hizmetlerinde yaşanan sorunların toplumda karamsarlık ve gerileme hissini artırdığını vurguluyor.
  3. Siyasi ve Yönetim Sorunları: Fourquet, mevcut hükümetin ve özellikle İçişleri Bakanı’nın halkın güvenlikle ilgili endişelerine yeterince yanıt veremediğini tartışıyor ve bir kabine değişikliğinin olası etkilerini değerlendiriyor.
  4. Ulusal Birleşme Partisi ve Politik Algılar: Le Pen’in liderliğindeki Rassemblement National (Ulusal Birleşme Partisi)’nin son yıllarda daha kabul edilebilir hale geldiğini ve anketlere de yansıdığını söylüyor. Partinin imajındaki değişimi ve politik figürlerin halk tarafından algılanma biçimlerini yorumluyor.
  5. Fransa’nın Geleceği ve Nostalji: Fourquet, Fransız toplumunun geçmişe duyduğu nostaljiyi ve bu nostaljinin gerçekçiliğini tartışıyor. Geçmişin bazı değerlerinin korunmasının önemini vurgularken, tam bir geri dönüşün mümkün olmadığını belirtiyor.
  6. Sosyal Çatışma Beklentileri ve Kaçınma Eğilimleri: Fourquet, insanların sosyal çatışmalardan kaçınma nedenlerini ele alıyor. Bu nedenler arasında duygusal rahatlık, ilişkilerin korunması, güvensizlik, kültürel düşünceler ve geçmiş deneyimler yer alıyor. Çatışmadan kaçınmanın her zaman olumsuz olmadığını ancak aşırı kaçınmanın çözülmemiş frustrasyonların birikmesine ve etkisiz iletişime yol açabileceğini belirtiyor.
  7. Bölünmüş Nüfus Yapısı ve “Fransız Takımadası”: Fransa’nın bölünmüş nüfus yapısını ve bunun toplumsal etkilerini inceliyor. Artan antisemitizm ve bazı toplum kesimlerinin yaşadığı bölgeleri terk etme eğilimlerine dikkat çekiyor.
  8. Suç ve Toplumsal Etkileri: Suçların, özellikle şiddet içeren suçların, toplumda güvenlik endişelerini artırdığını, sosyal uzaklaşma ve ayrımcılığa yol açabileceğini ve ekonomik kayıplara neden olabileceğini anlatıyor. Ayrıca, yüksek suç oranlarının adalet sistemine yük getirdiğini, toplumsal korku ve kaygıyı artırdığını ve gençler üzerinde olumsuz etkiler yarattığını belirtiyor.
  9. Fransa’nın Güncel Durumu: 2023 yılında Fransa, politik bölünmeler ve çeşitli iç ve dış olaylarla dolu bir yıl yaşadı. Emmanuel Macron’un yönetimi altında Ukrayna krizi, emeklilik reformuna karşı protestolar, polis şiddeti ve göç politikaları gibi konular ön plana çıktı. 2024’te ise eski eğitim bakanı Gabriel Attal’ın ülkenin en genç ve ilk açık eşcinsel başbakanı olarak atanması ve çiftçi protestolarının devamı gibi olaylar dikkat çekti.

Fransa’nın bu zorlukları, ülkenin politik ve sosyal yapısını etkileyen önemli faktörler olarak kalmaya devam ediyor.

Jerome Fourquet’nin konu ile ilgili öngörüleri ise söyle;

Fourquet Fransa’nın dönüşüm sürecine ve bu sürecin yönetilmesindeki kilit unsurlar önemli olduğunu düşünüyor. Ekonomik, sosyal, çevresel ve kültürel politikaların yanı sıra uluslararası ilişkileri de  önemi buluyor. Bu bağlamda, Fransa’nın gelecekteki başarısının bu çeşitli alanlarda etkili ve kapsamlı politikalar geliştirme yeteneğine bağlı olduğuna inanıyor.

Fransa’nın bu süreçte göz önünde bulundurması gereken bazı önemli noktalar şunlardır:

  1. Yenilikçilik ve Rekabetçilik: Ekonomik politikalar, yenilikçiliği ve teknolojik gelişmeyi teşvik etmeli ve Fransa’nın küresel ekonomide rekabetçi kalmasını sağlamalıdır.
  2. Eğitim ve İşgücü Piyasası: Eğitim sistemi, gençlerin ve mevcut işgücünün değişen ekonomik gerçekliklere uyum sağlamasına yardımcı olacak şekilde geliştirilmelidir.
  3. Sosyal Adalet ve Eşitlik: Ekonomik büyümenin yanı sıra sosyal adaletin ve eşitliğin korunması, toplumun bütün kesimlerinin ihtiyaçlarını karşılayan politikalar gerektirir.
  4. Çevresel Sürdürülebilirlik: İklim değişikliğiyle mücadele ve yeşil teknolojilere yatırım yapmak, gelecek nesiller için sürdürülebilir bir çevre sağlamak açısından hayati öneme sahiptir.
  5. Kültürel Çeşitlilik ve Medya Politikaları: Toplumun çeşitliliğini yansıtan ve farklı seslerin ifade edilmesini teşvik eden politikalar, toplumsal uyumu ve bütünlüğü desteklemelidir.
  6. Uluslararası Diplomasi ve İşbirliği: Fransa’nın küresel sorunlara karşı tutumu ve uluslararası işbirliği çabaları, ülkenin küresel sahnede oynadığı rolü ve uluslararası itibarını belirleyecektir.

Bu faktörler, Fransa’nın hem iç hem de dış politikalarında dengeli ve etkili stratejiler geliştirilmesi için temel oluşturur. Bu stratejiler, Fransa’nın karşı karşıya olduğu meydan okumalarla başa çıkmasına ve gelecekteki fırsatları en iyi şekilde değerlendirmesine yardımcı olacaktır. Fransa’nın bu süreçteki ilerlemesi, hem ulusal hem de uluslararası düzeyde onun gelecekteki rolünü ve etkisini şekillendirecek önemli bir faktör olarak kalmaya devam edecektir. Bu, modern dünyanın karşı karşıya olduğu genel zorluklar ve fırsatlarla uyumlu bir şekilde ele alınmalıdır.  Bu girişimler Fransa’nın ulusal ve uluslararası alandaki rolü ve etkisi için belirleyici olacaktır.

 

Fotoğraf Fikrinin Doğuşu

Not: Aşağıdakidaki görüntü Nicephore Niepce’in 1827 de çektiği varsayılan Saint Loup de Varenne kasabasındaki evinin penceresinden çektiği “Gras’ya bakış” adlı fotoğraftır. Pozlama süresi bir gün kadar sürmüştür. Daha görünür hale getirilmek üzere Fotoğraf tarihçisi ve fotoğrafçı Helmut Erich Robert Kuno Gernsheim tarafından rötuşlanmıştır. Yukarıdaki görüntü ise yapay zekanın ilk fotoğrafı nasıl gördüğünün sentetik görüntüsüdür.

Fotoğrafın XX. yüzyılda çağdaş bir  görüntü işleme olarak algılanmasının aksine, XIX. yüzyılda bir icat olarak düşünülüyordu. Fotoğraf makinesi ve yöntemleri teknik nesneler olmasına rağmen, bu icadın yayılması, fotoğrafın esasen doğal ve teknik olmayan bir imge olduğu fikriyle paralel gelişti. Bu kavram, Daguerre’nin “doğanın nesnelerinin spontan reproduksiyonu” ve Talbot’un “güneşle boyama” ifadelerinde yansıtılır. Fotoğraf, özellikle portre fotoğrafçılığı ele alındığında, herkesin yapabileceği bir sanat olarak tanımlanır. Bu dururm fotoğrafı kültürel eşitlik ve demokratik bir sanat anlayışına doğru çeker.

Amerika Birleşik Devletleri’nin fotoğrafa bir bakışı vardır.   Bunun dışında fotoğrafın Amerikan düşünce sistemine ciddi bir  etkisi de olmuştur. Zamanla  fotoğraf fikri endüstrileştirmiş ve küreselleştirilerek incelenmiştir. XX. yüzyıl sonlarına doğru sanat ve sanat piyasasının fotoğrafa olan ilgisi artarken, fotoğrafın “sıradanlaştırılma” sürecine de girdiği dikkatleri çekmiştir. Bu süreç, özellikle 2000’lerde gelişmiş ve antika fotoğraflar çok yüksek fiyatlara satılmaya başlamıştır.

Fotoğraf fikrinin XX. yüzyılda nasıl evrildiği önemli bir konu olarak karşımıza çıkmaktadır. Fotoğrafın “sanat olmayan sanat, herkes için sanat” fikri, Pierre Bourdieu ve diğerleri tarafından ele alınırken, Alfred Stieglitz gibi sanatçıların bakış açısından fotoğrafın ifade biçimi olarak kabul edilmesi de dikkate alınmalıdır. Fotoğrafın postmodern dönemde artık  estetik bir uygulama olarak anlaşılmaktadır.

Fotoğrafın dijitalleşmesi ve internetin yaygınlaşması ile fotoğraf ve görsel sanat arasındaki ilişkinin iyice değişmiştir. Fotoğrafın görsel kültür içindeki yeri sürekli genişlemiştir.

Fotoğrafın tarihi bir belge olarak kullanımı ve bu alandaki gelişmeler de çok önemlidir. Fotoğrafın tarihsel anlamda sahip olduğu önem ve bu alandaki araştırmaların yönü, özellikle internet ve dijital teknolojilerin yaygınlaşmasıyla değişmiş ve genişlemiştir. Bu yazı dizimizde fotoğrafın tarihsel, kültürel ve estetik anlamdaki önemini ve evrimini detaylı bir şekilde inceleyeceğiz. Fotoğraf fikrinin toplumsal ve sanatsal açıdan nasıl bir dönüşüm geçirdiğini de inceleyeceğiz. Bunu yaparken özellikle François Brunet’nin PUF yayınlarından 2012 yılında yayınlanan ‘Fotoğraf fikrinin doğuşu’ adlı kitaptan yararlanacağız.

Fotoğrafçılığın yaygınlaşması, daha altta yatan ve en büyük ilgiyi hak eden bir değişimle birlikte geldi. Fotoğrafçılığın iki yüzüncü yıldönümüne, Niépce’nin deneylerinde hangi tarihin önemli sayılacağına dair tereddütler var. 2016 da Saint Loup la Varenne’e ışıkla ilgili deneyler yapmak üzere yerleşiyor ve çalışmaya başlıyor acaba fotoğraf fkrinin doğum tarihi olarak  bu tarihi mi almalıyız.  Yoksa  2027 yi mi?  2027  yaklaşırken, fotoğraf imgesinin, tuzakları ve sahte prestijleri ne olursa olsun, Georges Didi-Huberman’ın ifadesiyle “her şeye rağmen” çağdaş tarihin vazgeçilmez bir “gözü” olduğu fikri giderek daha fazla kabul görüyor. Bu fikir yeni değil, çünkü bu, yirminci yüzyılın başından itibaren özellikle Büyük Britanya, Almanya, Amerika Birleşik Devletleri ve Fransa’daki fotoğraf tarihçileri tarafından ifade edildi. Walter Benjamin’in makalelerinde (https://www.mehmetomur.net/blog/2018/03/12/walter-benjamin-fotograf-felsefesinde-bir-mihengi-tasi/), Gisèle Freund’un tezinde ve 1938’de Amerikalı kimyager Robert Taft tarafından yayınlanan Amerika’nın büyük fotoğraf tarihinde buna benzer ‘tarihin gözü’ olarak güçlü bir şekilde  ifade edilmektedir. Zamanın izlerini taşıyan bir kalay levha üzerinde Billy the Kid’in imgesini muhafaza ettiği düşünülen bir eserin, Alois Riegl’in ifadesiyle “eski zaman değeri”nin tarihsel değeri nasıl artırdığını göstermesi, özellikle Amerika Birleşik Devletleri’nde fotoğraf tarihinin, Cumhuriyetin tarihinden bir bölümünü kapsayan bir kronolojiye sahip olması açısından önemlidir.

Fotoğraf imgesi, tarihsel bir belge olarak bu “doğal” kullanım da, fotoğraf fikrinin işlenişini yeniden anlamak için incelenmesi gereken kendi tarihine sahiptir. Kuşkusuz, birçok yazarın vurguladığı gibi, “endemik referans yanılsaması”nın matrisini çözümlemekle ilgilenebiliriz, çünkü bir imge, bize gösterdiklerinden çok sakladıklarıyla da sık sık karşımıza çıkar ve bize   tarihle ilgili bir çok bilgiler verir. Oysa Paul Valéry tarihin veya tarihin “pozitif ifadesi”nin “görülen şeylere”, yani fotoğraflanabilir şeylere “ayrıştırılabilir” olduğu fikrini destekleyebilir misiniz bilemem. Taft, 1938’de okuyucularını ailelerinin, şehirlerinin veya işletmelerinin tarihini bulmak  için eski fotoğrafları toplamaya davet etmiştir.  Fotoğraf yoluyla tarih yapma, büyük olayların tarihiyle sınırlı kalmayıp, her ailenin çekmecelerinde solmuş malzemeleri bulunan herkes için bir sanat olarak da düşünülebilir. Fotoğraf fikrinin bu yeni anlamları, fotoğrafçılık yoluyla tarihi popüler bir şekilde yapmanın, belge-imge kavramına yeni bir kategori eklemesi, olay-imge kategorisi de önemlidir. Yirminci yüzyılda bir imgenin, veya genel olarak fotoğraf ortamının  “etkisi” hatta “darbesi” olarak adlandırılan şey, gazetecilik ve tarih yazımında önemli bir tema haline gelmiştir. Yaklaşık 1960’tan itibaren “medyanın gücü” eleştirisine bağlı olarak, bu tema yirminci yüzyılın sonunda modernitenin büyük anlatılarından biri haline gelecek, elbette ikonosentrik ve sıklıkla “popüler” bir anlatı olacak, ama en azından 11 Eylül 2001’den bu yana tarihin hayal gücünde merkezi bir yere sahip olacaktır. Görsel sanatın bir parçası olarak fotoğrafçılığın metamorfozundan çok, fotoğraf fikrinin tarih fikrine dönüşümü, yakın bir gelecekte yeniden ele alınması gereken bir konudur.

 

Eğer yazının burasına kadar sıkılmadan geldi iseniz o zaman 7-10 Kasım 2024 tarihleri arasındaki dünyanın en önemli fotoğraf olaylarından biri olan Paris Photo fuarı sırasında yapacağımız Nicephore Niepce’in Saint Loup La Varenne’deki müzesine yapacağımız fotoğrafın bulunuşuna saygı duruşu gezimizin programına da bakmak isteyebilirsiniz.

Paris Photokopyası