Teknoloji ve Beyin; Daha çok okumalıyız!

Dijital teknoloji kullanımı, bilişsel kapasitemizi düşürebilir. Akıllı telefonlar ve kulaklıklarımızla adeta yarı insan yarı robot haline geliyoruz. Neuralink’in piyasaya sürdüğü Telepathy adlı beyin çipi, Elon Musk’ın kurduğu bu startup’ın önemli bir başarısıdır. Bu cihazı kullanan bir kişi, düşünceleriyle bir bilgisayar faresini kontrol edebiliyor. Acaba teknolojik bağlılığımız yüzünden bilişsel yeteneklerimizin bir kısmını yitiriyor olabilir miyiz?

“Bir teknolojiye güvenmeye başladığımızda, o teknolojiyle ilgili yeteneğimizi kaybetme riskimiz var.” diye düşünenler var. Örneğin, Raphaël Gaillard, Paris Üniversitesi’nde Psikiyatri profesörü ve “Kafaya Balta Darbesi” kitabının yazarı, bu görüşü savunuyor. Gaillard, “Artırılmış İnsan, Beyinlerimizin Geleceği” adlı kitabında dijital amneziyi, “Google etkisi” olarak tanımlıyor. Harvard’da yapılan bir araştırma, bilginin saklandığını bilen beyinlerin, bu bilgiyi daha kolay unuttuğunu ortaya koydu. Bu durum, bilgiyi kaybetme riski olan öğrencilerin hatırlama yeteneklerinin daha güçlü olduğunu gösteriyor. Gaillard’a göre, bu, “Google etkisi”ne işaret ediyor ve diğer bellek yeteneklerimizin de teknoloji bağımlılığından etkilenebileceğini düşündürüyor.

2016’da gözlemlenen yer çekimi dalgaları, Einstein’ın 1916’daki teorisiyle uyumludur. Ancak, yapay zeka gözlem sonuçlarına dayanarak teoriler yerine sonuçlar üretiyor. Yapay zekaya aşırı bağlılıkla, teorileştirme yeteneğimizi kaybedebiliriz.

GPS’e alışarak yön bulma becerimizi kaybetme riskimiz var. Çocukların ormanda yol bulma yeteneklerini geliştirmek mümkün. Dil çeviri uygulamaları, yeni diller öğrenme gereksinimini azaltabilir. Böylece yabancı dil öğrenmeyle ilişkili bazı beyin bağlantıları işlevsiz hale gelebilir.

Teknolojinin bireysel bazda bazı yeteneklerimizi tamamen kaybettirme ihtimali düşük olsa da mümkün. Yabancı dil öğrenmenin asıl faydası, düşünme şeklimizi şekillendirmektir. Bir çocuğa müzik aleti öğretmek, sadece virtüözlük için değil, beyin üzerindeki olumlu etkiler için önemlidir. Öğrenmeyi bırakırsak, bilişsel yeteneklerimizin bazıları zayıflayabilir.

ChatGPT, milyonlarca sayfa edebiyat metnine erişimle “akıllı” hale gelmiş, yapay sinir ağlarına dayalı bir modeldir. Astronomik miktarda içerikten öğrenerek bağımsız yeni şeyler yaratır. ChatGPT, okumanın beyin üzerindeki etkilerinin bir kanıtıdır. Bu nedenle, teknolojiyle başa çıkmanın önemli yollarından biri okuma olabilir.