Fransa’da Fotoğrafın Kültürel Kurumsallaşması: Kısa Bir Tarih

Fransa’da Fotoğrafın Kültürel Kurumsallaşması: Kısa Bir Tarih

 

Mehmet Ömür

 

 

• 1839 yılında François Arago’nun fotoğrafın icadını duyurmasıyla birlikte Fransız hükümeti fotoğrafın haklarını satın almış ve dünya kültürüne hediye etmiştir.
• Ancak, fotoğrafın icadından sonra Fransız devleti aktif bir fotoğraf kültürü politikası izlememiş ve fotoğrafın gelişimi daha sonraki yıllara kalmıştır.
• Fransa’da sanat ve kültür alanında devletin güçlü bir rolü olduğu bilinmesine rağmen, fotoğrafın tam anlamıyla kurumsallaşması Beşinci Cumhuriyet’in başlangıcında gerçekleşmiştir.
• İlk kültür bakanı André Malraux, fotoğrafçılığa da ilgi duyan bir romancı, denemeci ve sanat teorisyeniydi. Malraux’un çalışmaları, fotoğrafın sanatsal bir ifade aracı olarak daha geniş kitlelere sunulmasını sağlamıştır.
• Fotoğrafın Fransa’da kurumsallaşması zaman almış ve fotoğraf genellikle bir araç olarak değerlendirilmiştir.
• Fotoğrafın sanat olup olmadığı konusu 19. yüzyılda tartışılmış ve bazı kişiler fotoğrafı bir endüstri ve sanatın hizmetçisi olarak görmüştür.
• Fransız kültürel ve siyasi kurumlarının fotoğrafı tam olarak benimsemesi 1970’ler ve 1980’lerde gerçekleşmiştir.
• Bu dönemde kütüphaneler, sanat müzeleri ve fotoğraf müzelerinde değişiklikler yaşanmış ve fotoğraf festivalleri, konferanslar ve sergiler düzenlenmeye başlamıştır.
• Musée français de la photographie (Fransız Fotoğraf Müzesi) gibi özel girişimler fotoğrafın tarihine odaklanan müzeler kurmuştur.
• 1970 yılında Arles’te düzenlenen Rencontres internationales de la photographie, fotoğrafçılığın önemli bir dönüm noktası olarak kabul edilir ve hala düzenlenen bir etkinliktir.
• Paris’te Paris Photo adlı fotoğraf fuarı ve Maison européenne de la photographie (Avrupa Fotoğraf Evi) gibi kurumlar fotoğrafın tanınmasına katkıda bulunmuştur.
• Fransız ulusal müzeleri, fotoğraf koleksiyonlarını oluşturma ve sergileme politikalarında değişim yaşamış ve New York Modern Sanat Müzesi gibi örneklerden etkilenmiştir.
• Fransa Milli Kütüphanesi’nde fotoğraf koleksiyonu 1851’den itibaren oluşturulmaya başlanmış. Ünlü Fransız fotoğrafçılar Nadar ve Atget’nin çalışmaları da Fransız Milli Kütüphanesi’nin fotoğraf koleksiyonunda yer almaktadır.
• 1925 yılından itibaren Fransa’da fotoğraflar için yasal bir depo gerekliliği getirilmiştir. Bu süreçte Fransız Milli Kütüphanesi’nin fotoğraf koleksiyonu önemli bağışlar ve önemli fotoğraf eserleriyle genişlemiş ve Fransa’da 19. yüzyıl ve 20. yüzyılın başlarındaki görüntülerin en önemli koleksiyonlarından birini oluşturmuşt
• 1996 yılında Fransız Milli Kütüphanesi’nin yeni binası açılmış ve daha iyi bir altyapı ve geniş sergi alanları sunarak daha büyük ve düzenli fotoğraf sergilerine ev sahipliği yapmıştır. Bu sergiler genellikle “Mois de la Photo” etkinlikleriyle birlikte düzenlenir ve kütüphanenin geniş fotoğraf koleksiyonundan faydalanılır.
• Fransız hükümeti, fotoğrafın kültürel kurumsallaşması için 1970’ler ve 1980’lerde önemli adımlar atmıştır. 1975 yılında La Documentation française adlı resmi organ, fotoğrafın kültürel kurumsallaşması için dönüm noktası olarak kabul edilen bir tarih olarak belirtilmiştir.
• Paris Belediyesi 1978 yılında Paris Audiovisuel’i kurmuş ve aynı dönemde Ulusal Fotoğraf Vakfı da kurulmuştur.
• Kültür bakanı Jack Lang liderliğinde fotoğrafın kültürel kurumsallaşması için kararlı adımlar atılmıştır. Lang’ın döneminde ulusal kültür bütçesi artmış ve fotoğraf teşvik edilen bir alan haline gelmiştir.
• 1982 yılında Kültür Bakanlığı’nın başlıca fotoğraf organizasyonu Centre national de la photographie (CNP) kurulmuş ve CNP’nin koleksiyonu ve misyonunu devralan Jeu de Paume, 2004 yılında ana ulusal fotoğraf müzesi olarak açılmıştır.
• Jack Lang’ın girişimleriyle fotoğrafın Fransa’da kurumsal olarak tanınması ve teşvik edilmesi sağlanmıştır

• 

  Atget

•