Sahte fotoğraflar, gerçek bir sorun mu?

 

 

Mehmet Ömür

Yapay zeka tarafından oluşturulan bazı haber görüntülerinin gerçek fotoğraflardan ayırt edilmesi giderek zorlaşıyor.

6 Şubat depreminden sonra medyaya düşen Yunanlı bir kurtarıcının, enkazdan çıkardığı Türk çocuğunu kucağında taşıma sahnesinin görseli kafalarımız iyice karıştırdı.

Bu fotoğrafı ve yapay zekayla  oluşturulmuş başka bir fotoğrafı da inceleyelim isterseniz.

İlk fotoğrafta bir göstericiyi kucaklayan polisi görüyoruz.

 

 

İkincisinde ise geçtiğimiz ay ülkemizde da yaşanan korkunç deprem felaketinde kucağında depremzede bir çocuğu tutan Yunanlı bir  kurtarma ekibi görevlisi ile ona sarılmış ve kurtarıcısının ceketini tutmuş bir Türk çocuğunu görüyoruz.

 

Bu iki görüntüye yakından baktığımızda bazı ayrıntılar bize bu fotoğrafların yapay ve sahte fotoğraflar olduğunu düşündürüyor. Çünkü polisin ve itfaiyeci kıyafetli kurtarıcının elinde altı parmak olduğunu ve başparmakların da normalden daha uzun olduğunu görüyoruz.  Polisin başındaki miğferin siperliği de oldukça garip duruyor. Bu iki fotoğraftan ilki Fransa’daki emeklilik reformuna karşı yapılan gösterilerde, ikincisi de  6 Şubat’ta Türkiye ve Suriye’yi yerle bir eden depremden sonra çekilmedi. Bu görüntüler, yapay zeka (AI) tarafından yaratıldılar.

Peki, bu haber görsellerinin gerçek olup olmadığını ayrıt edilmesi bugün nispeten kolay gibi olmasına karşın, bu teknolojinin hızla gelişiyor olmasıyla, bugün kolayca görülebilen kusurlar ileride olmayacak olması oldukça düşündürücü değil midir? 

Nelere dikkat etmeliyiz? 

Eller ve gözler bu fotoğrafları ele veriyor. Gözler genellikle aynı ama  ellerde bir tuhaflık, parmak sayılarında ise bir anormallik var veya parmakların şekli biraz garip. 

 

 

Bu görüntüleri ele veren diğer bir hata bunların doğal bir fotoğraftan daha net olmalarıdır. Bunun nedeni, yapay zekan bu görüntüleri  oluştururken internet üzerinden mükemmel fotoğraflar bulup toplaması ve onların üzerinden çalışıyor olmasıdır. Görüntüde ön plan aşırı net, arka plan flu, ışık ölçümleri ise mükemmel, yani tam istendiği gibi. Oysa gösteri gibi kaotik ortamlarda böylesi başarılı fotoğraflar elde etmek o kadar da kolay olmasa gerek.

Görüntüleri yapay zeka ve Photoshop gibi programların desteği ile  oluşturanlar bu eksikliklerin farkındalar ve muhtemelen bunları gidermeye de çalışmaktadırlar. Depremzedeyi kurtaran itfaiyecinin kaskındaki metin mükemmel ve belli ki Photoshop’ta eklenmiş. Aynı şekilde çocuğun omuzundaki Türk bayrağı da çok güzel. Kuşkusuz istenirse yapay zeka ile görüntünün bir bölümünü yeniden oluşturabilir ve böylece hataları gidermeye çalışabilirsiniz. Eller iyi olana kadar birkaç kez deneyebilirsiniz. Aslında hataları bulmak giderek kolaylaşacağı gibi düzeltmek de gittikçe kolaylaşacak yani  tavşan kaçacak tazı kovalayacak. Bakalım sonuç nereye varacak?

Bazen tersi de söz konusu olabileceğini atlamamak gerekir, yani normal bir fotoğrafı sahteymiş gibi algılama hatasına da düşebiliriz.

Aslında etik olarak, kullanılan görselin yapay zeka tarafından oluşturulduğun belirtmek gerekir, bunun bir iyi niyet gösterilmesi olarak değil, gereklilik olması daha doğru olacaktır.

Plastik sanatçılar da giderek daha çok yapay zekaya dayanmayı tercih ediyorlar. Nereye gittiğimiz konusunda bir tartışmaya gerek olduğunu düşünmüyorum çünkü başından beri hem fotoğraf hem de diğer sanat disiplinleri teknolojiden yararlanmadı mı? 

Bundan sonra, yani teknoloji geliştikçe gördüğümüz her şeyden şüphe etmeye mahkum mu olacağız? Günümüz teknolojisi doğal olarak fotoğrafın sınırlarını olabildiğince genişletiyor, bakalım bu gözler daha neler görecek.