İYİ FOTOĞRAFÇI MIYIM?

Mehmet Ömür

Fotoğraf hakkında düşünmeyi seviyorum, sormayı, sorgulamayı da seviyorum. Türkçede çok deyimler vardır bazıların bayılırım. Bazıları düşündürür nereye çeksen gider. Örneğin: “Her koyun kendi bacağından asılır.”

Bu akşam ben iyi fotoğrafçı konusunu deşmek istiyorum. Kendi bacağımdan asılmak istiyorum. Yazacaklarımdan tamamen ben sorumluyum. Bacaktan asacak birisini ararsanız beni asın.

Herkes kendi bacağından asılmalı mı gibi derin bir konuda Üstad Nazım Hikmet’e baş vuralım;

Özledin,

İçtin,

Ağladın,

Güldün,

Şarkılar söyledin,

Şiirler yazdın.

Peki o ne yaptı? deme.

Herkes kendinden sorumludur aşkta.

Ben de iyi fotoğrafçı tanımında kendimden sorumluyumdur. Facebook’daki kişisel sayfamda facebook arkadaşlarıma iyi bildikleri fotoğrafçıları sordum, “Türk fotoğrafçılığına bu sorunun faydası olmayacağı”na dair eleştiriler aldım. Sevinmedim desem yalan olur. Demek ki “Türk fotoğrafını dert edinenler varmış, ne güzel” dedim.

Yazımda iyi fotoğrafçıdan bahsetmek istiyorum. İyi erkek fotoğrafçı ile iyi kadın fotoğrafçıyı ayırmaya çalışmayacağım. İyi fotoğrafçının tanımını kendi anlayışım sınırlarında yapmaya çalışacağım.

Genelde fotoğraf çekenlere “Nasıl fotoğrafçı oldukları” sorduğunuda nadiren iyi fotoğrafçı olduklarını söylerler. Fotoğraflarını göstermekten hoşlanmazlar. Kendilerine güvenleri eksiktir.

Dünyada aşağı yukarı 150 yıldır fotoğraf çekiliyor ve bugün 1 milyardan fazla çeşili seviyelerde fotoğrafçı var. Fotoğraf nisbeten sübjektif bir konudur ama iyi fotoğrafçının tanımını objektif kriterlerle yapmaya çalışabiliriz.

Bir milyar fotoğrafçı içinden sıyrılıp iyi bir fotoğrafçı kategorisine ulaşmak istiyorsanız önce bu yazıyı bir okumanız gerektiğini düşünüyorum. Bu yazının Türk fotoğrafçılığına bir katkısı olur mu olmaz mı bilmiyorum, amacım da bu değil zaten ama size belki faydası olabilir.

Önce neden fotoğraf çektiğinizi bilmeniz gerekiyor. Neden fotoğraf çektiğiniz konusunda kafanız karışıksa bir milyarın içinde kalmaya mahkumsunuz. Bu da sizi fotoğraftan soğumaya iter. Buna da “Yazık” derim.

Fotoğraf kelimesinin “Işıkla yazmak anlamına geldiğini” bilmeyen kalmadı sanıyorum. Yunanca kökenlidir. İngiliz astronomi bilimcisi John Hershel 1939 da fotoğrafın bulunuşundan hemen sonra isim babası olmuştur.

İyi fotoğrafçıyı tanımlamadan önce sıradan bir fotoğrafçının bilmesi gereken minimum tekniği tanımlamalıyız. Fotoğrafçı iyi fotoğrafçı olmadan önce en azından ISO, diyafram, enstantane hızı, ışık değeri, kompozisyon ve kadrajı biliyor olması gerekmektedir.

İyi fotoğrafçı olmak için mucize gerekmez. Fotoğraf eğitimi, sanat eğitimi almış olabilirsiniz. Ya da çeşitli kurumlarda çeşitli fotoğraf eğitimleri alarak kendinizi yetiştirmişsinizdir.

Bazı objektif kriterler üzerinden iyi fotoğrafçıyı bulmaya çalışalım;

İyi bir fotoğrafçı uzun ömürlüdür. Kendinizden ölçebilirsiniz. Kaç yıldır fotoğraf çekiyorsunuz? Kaç tane seri yaptınız? Seri yaptınız mı? Sergi açtınız mı? Kitap yaptınız mı?

Size ait bir bakış açısı var mı? Belirli bir fotoğraf tarzınız var mı? Fotoğrafik imzanız oluştu mu?

Bir bakışta Cindy Sherman’ı tanıyoruz. Bir bakışta sizi de tanıyor muyuz?

Fotoğraf serileriniz uyumlu mu? Onları iyi tanımladınız mı?

Bir proje içinde fotoğraf seçimi temeldir. Kendi fotoğraflarınız içinden en iyilerini eçebiliyor musunuz?

Eğer fotoğraf makinesi kolunuzun bir uzantısı haline geldiyse, kanınızda fotoğraf akıyorsa iyi fotoğrafçı olma yolunda, sürüyü terk etme seviyesindesiniz demektir.

Görüntü oluşturmak sizin için takıntı oldu mu? Bu özellik iyi fotoğrafçı için en önemli özelliktir ama tanımı biraz bulanıktır. Bu bir yaşam şeklidir.

Bir fotoğrafın çekildiği an önemlidir. Ama beynimizde cereyan edenler farkında olalım veya olmayalım çok önceden belirlenmiştir.

Sabah kalkar kalkmaz aklınıza o gün çekeceğiniz fotoğraflar geliyor mu? Fotoğraf sizde takıntı haline geldi mi? Geldiyse bu iyi bir şey demektir.

Ben yaşamın amacını bügüne kadar çözemedim. Fotoğraf yaşantımıza bir anlam katabilir.

İsteyerek veya istemeden çeşitli eğitimler alırız. Ama uzun süreler sonra çok azımız aldığımız bu eğitimlerin bizden beklediği mesleklerin dışına çıkıp fotoğrafla ilgilenen kişiler oluruz. Sevdiğimiz şeyi yaparak hayatımıza anlam katmaya çalışırız. Fotoğrafla yaratır, tanıklık eder, duygularımızı aktarır, mesajlar veririz.

İyi fotoğrafçı hata yapmaktan korkmaz. Eleştirilere kulak asmaz. Bunlardan ders çıkartır ve fotoğraf yolculuğuna devam eder.

İyi fotoğrafçı olmak sabırlı olmayı, israrlı olmayı, kendine inanıp güvenmeyi gerektirir.

İyi fotoğrafçıyı sınırlayan tek şey hayalinin sınırlarıdır.

İyi fotoğrafçı olmak için mükemmelin sınırlarını sürekli zorlamak gerekir. Bunu her zaman deneyebiliriz. Yeni ayarlar, yeni teknikler deneyebiliriz. Yaptıklarımızdan tatmin olmayıp daha iyisini yapmaya çalışabiliriz.

Kendinizi fotoğrafçı ilan edin. Kendinize ve çevreye karşı mücadele edin. Yeni değişik fotoğraflar çekin. Fotoğrafçı gözünüzü ve stilinizi geliştirin. Konfor alanınızdan çıkın. İlginç fotoğraflar çekin.

İyi fotoğrafçı olmak için hiç bir zaman pes etmeyin. Özgür olduğunuzu sanatsal veya belgesel fotoğraflar çekmekte kimsenin size karışmaya hakkı olmadığını bilin. Bunların çoğu belki başarısız olacaktır. Olsun. Siz olanaklarınızı sonuna dek zorlayın.

Dünya anlaşılmaz, büyük ve karmaşık. İşte bu nedenlerden dünya güzel.

Bu arada tekniğinizi çok iyi geliştirin ve ardından teknikle çok fazla uğraşmayın.

Teknikle uğraşmadığınızda iyi fotoğrafçı olma yolundasınız demektir. İyi refleksler geliştirin. Teknik konuda otomatik hareketleriniz oluşsun.

Fotoğraflarınızın iyi olmadığını düşündüğünüzde bunları silebiliyorsanız iyi fotoğrafçı olma yolundasınız demektir.

Dünyada herkes güzel bir fotoğraf çekebilir. Hele yeni cep telefonlarıyla neler yapılmaz ki? Ama herkes fotoğraf yapamaz, fotoğraf serileri yaratamaz. Fotoğraf tekniktir. Fotoğrafçılık meslektir. Fotoğraf sanattır. Yaratıcı alandır.

Sanat üzerinde düşünülmeye değerdir. Sanat ve fotoğraf özgürleştirir.

Fotoğraf ciddi bir iştir, saygı gösterilmelidir.

Dünyaya dikkatle bakın, hikayeler anlatın. Rüyalarınızı süsleyen fotoğrafları yaratın.

Lütfen bu yazdıklarımdan iyi bir fotoğrafçı olduğum çıkartılmasın. Sadece düşünmeye, anlamaya ve fotoğrafçı olmaya çalışıyorum.